Przy pomocy nowego instrumentu teleskopu VLT wykonano zdjęcia aktywnego księżyca JowiszaIo. Zdjęcia charakteryzują się wysoką rozdzielczością.

Jeden z największych księżyców Jowisza – Io jest jednym z najbardziej efektownych ciał w Układzie Słonecznym. Jego aktywność wulkaniczna została odkryta przez Voyagera 1 i Voyagera 2 w 1979 roku. Io jest jedynym (poza Ziemią) ciałem niebieskim, na którym zarejestrowano aktywność wulkaniczną. Erupcje na tym księżycu są jednym ze źródeł plazmy w magnetosferze Jowisza.

Zdjęcie przedstawia obraz Io w zakresie fal o długości 4,07 mikrometra. W tej długości fal odbijane światło słoneczne może być pominięte, a także można uzyskać zdjęcia o najwyższej rozdzielczości. Omawiana erupcja jest powiązana z aktywnym obszarem Tvashtar, odkrytym przez teleskop podczerwieni IRTF w listopadzie 1999 roku, a później przez sondę Galileo w 125 przelocie obok księżyca.

Wybuchy rejestrowane na Io zwykle nie trwają dłużej niż miesiąc i mają temperaturę około 700 stopni Celsjusza. Jednak erupcja na obszarze Tvashtar utrzymywała się ponad rok (!), a jej temperatura wynosiła około 900 stopni Celsjusza. Te parametry wskazują na erupcję, której głównym składnikiem jest krzem. Takie występują na Ziemi.

Erupcja była obserwowana przez sondę Galileo, przez instrument ISAAC przy VLT, oraz przez system Adonis przy 3,6 metrowym teleskopie La Silla (ESO). Właśnie na podstawie tych obserwacji wyciągnięto powyższe wnioski.

W tym momencie planuje się instalację kolejnych instrumentów na VLT, m.in. NAOS czy CONICA. Z pewnością zwiększą one i tak już dużą rozdzielczość i jakość, oraz przyczynią się do sukcesów kolejnych programów badawczych, nie tylko księżyców Jowisza.

Autor

Andrzej Nowojewski