Należący do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) Bardzo Wielki Teleskop (VLT) otrzymał najostrzejsze zdjęcie powierzchni Księżyca jakie kiedykolwiek wykonano z Ziemi. Wykorzystany został zainstalowany na 8,2-metrowym teleskopie aparat fotograficzny z optyką adaptacyjną.

Zdjęcie przedstawia obszar znajdujący się na wschodniej półkuli Księżyca, nieco na północ od jego równika, pomiędzy Morzem Spokoju i Morzem Żyzności.

Sfotografowany obszar ma rozmiary 60 na 45 kilometrów (uwzględniając fakt, że obserwujemy go pod pewnym kątem). Widać na nim 10-kilometrowy krater Cameron otoczony terenem usianym wielką ilością małych kraterów oraz wzgórzami.

Obszar znajduje się na krawędzi starego i zerodowanego 56-kilometrowego krateru Taruntius. Część jego wału jest widoczna w górnej prawej części zdjęcia.

W czasie wykonywania zdjęcia Słońce znajdowało się około 7 stopni ponad zachodnim horyzontem. Z związku z tym rzucane cienie są około 8 razy dłuższe niż wysokości wzgórz.

Rozdzielczość zdjęcia to około 0,07 sekundy kątowej. Odpowiada to 130 metrom powierzchni księżycowej (w kierunku północ-południe). Dzięki długim cieniom możliwe jest dostrzeżenie różnic wysokości wynoszących zaledwie kilkadziesiąt metrów. Rozdzielczość ta odpowiada oglądaniu Księżyca gołym okiem z wysokości 400 kilometrów.

Kratery wydają się nieco eliptyczne. Jest to spowodowane położeniem obszaru na 46 stopniu długości wschodniej i 6 stopniu szerokości północnej. Poniższa fotografia jest wynikiem komputerowego przeliczenia obrazu na obraz oglądany „z góry”. Kratery są już okrągłe.

Fragment powierzchni Księżyca w okolicy brzegu 56-kilometrowego krateru Taruntius. Zdjęcie wykonał należący do ESO Very Large Telescope (VLT). Obraz jest obróbką komputerową pozwalającą „spojrzeć” na krater pionowo z góry.

Na zdjęciu wykonanym przez VLT dostrzec można wiele różnych formacji księżycowych: kratery uderzeniowe różnej wielkości, wzgórza i krawędzie. Widać też wąską dolinę (szczelinę) ciągnącą się przez 50 kilometrów w kierunku wschód-zachód. Jej szerokość to około 600 metrów.

Mierząc długość cieni wyznaczyć można wysokość niektórych obiektów. Przykładowo, cienie dwóch wzgórz w dolnej centralnej części fotografii mają około 4 kilometrów. Oznacza to, że ich wysokość to około 500 metrów.

Okolica krateru Taruntius została dokładnie sfotografowana w 1994 roku w ramach amerykańskiej misji Clementine. Wykonano wtedy zdjęcia całej powierzchni naszego satelity z rozdzielczością 125-150 metrów. Po raz pierwszy możliwe było wykonanie pełnej mapy mineralogicznej (ustalenie typów skał) Księżyca.

Mapka i zdjęcie pozwalające na znalezienie krateru Taruntius. Zdjęcie obejmujące obszar 400 na 400 kilometrów z rozdzielczością 500 metrów zostało wykonane w 1994 przez sondę Clementine.

Prezentowane zdjęcie powstało w ramach testowania optyki adaptacyjnej NAOS-CONICA (NACO) zainstalowanej na 8,2-metrowym teleskopie YEPUN. Zwykle takie testowanie odbywa się przez obserwacje obiektu punktowego (gwiazdy) i przez korekcję obrazu rozmytego przez turbulencje atmosfery. Rankiem 30 kwietnia 2002 roku skierowano ją jednak na znajdujący sie w konstelacji Wężownika, Księżyc. Ekspozycja trwała 0,22 sekundy.

Autor

Michał Matraszek