Pierwszy dzień misji

Dnia 25 czerwca tego roku z Centrum Kosmicznego im. Kennedy’ego na Florydzie o godzinie 8:31 odbył się start rakiety Falcon 9 z załogą misji Axiom-4 na Międzynarodową Stację Kosmiczną. W skład załogi wchodzą: dowódca – Peggy Whitson z USA, pilot – Shubhanshu Shukla z Indii, specjalista – Tibor Kapu z Węgier oraz specjalista Sławosz Uznański-Wiśniewski, drugi polski astronauta i pierwszy lecący na ISS z własną misją badawczą – IGNIS.

Drugi dzień misji

Długi lot był urozmaicony pierwszym połączeniem z załogą ze statku Dragon, gdzie astronauci pierwszy raz przemówili do swoich rodaków z orbity. Został również przedstawiony piąty członek załogi, indykator zerowej grawitacji nazwany „Joy”. Wyczekiwanie zakończyło się dokowaniem, które odbyło się około 28 godzin po starcie misji. Astronauci zostali ciepło przyjęci przez obecną załogę Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, gdzie Sławoszowi Uznańskiemu-Wiśniewskiemu został nadany numer 635, oznaczający, że jest on 635. osobą na orbicie. Po przejściu niezbędnych procedur związanych z przybyciem nowych członków załogi nastąpiło rozładowanie kapsuły Dragon i przeniesienie ładunku na ISS.

Axiom Space

Członkowie misji Axiom-4 na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.

Zainstalowane zostały również dwa pierwsze eksperymenty:

1. Space Volcanic Algae

Jest to eksperyment biotechniczny przeprowadzany przez Extremo Technologies. Badane są ekstremofiliczne glony, które na Ziemi żyją w trudnych warunkach wulkanicznych, a mimo to produkują znaczące pokłady tlenu podczas fotosyntezy. Ich właściwości mogą zostać wykorzystane do produkcji przyszłych systemów podtrzymywania życia w przestrzeni kosmicznej. Dlatego sprawdzane jest ich zachowanie w warunkach mikrograwitacji. Ponadto testowany jest nowy, specjalnie do tego eksperymentu stworzony czujnik mierzący poziom tlenu.

POLSA

Logo eksperymentu Space Volcanic Algae.

2. LeopardISS

Jest to eksperyment pozwalający testować nowe formy AI oraz mapowania 3D. Mają one zastosowanie przy dalekosiężnych misjach między innymi na inne planety, gdzie sterowanie z Ziemi jest praktycznie niemożliwe z powodu długiego czasu przesyłania informacji. Każdy algorytm sztucznej inteligencji musi być jednak wcześniej sprawdzony w warunkach kosmicznych, co jest robione w trakcie tego eksperymentu.

POLSA

Logo eksperymentu LeopardISS.

Trzeci dzień misji

Axiom Space

Sławosz Uznański-Wiśniewski na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.

Tego dnia astronauci kontynuowali przenoszenie zaopatrzenia na Międzynarodową Stację Kosmiczną oraz przeszli niezbędne szkolenia z zasad bezpieczeństwa i sytuacji awaryjnych. Ponadto rozpoczęte zostały prace nad pierwszymi trzema z trzynastu zaplanowanych eksperymentów misji IGNIS.

1. MXene in LEO

Eksperyment ten sprawdza właściwości nanomateriałów takich jak MXene w warunkach kosmicznych. Są one niezwykle cienkie, ponieważ mają zaledwie kilka nanometrów grubości. W tym konkretnym eksperymencie badane jest działanie opasek z nich stworzonych, które mają monitorować stan zdrowia oraz funkcje życiowe astronautów w trakcie misji. Jest on przeprowadzany przez Akademię Górniczo – Hutniczą w Krakowie.

POLSA

Logo eksperymentu MXene in LEO.

2. Human Gut Microbiota

W ramach tego eksperymentu przeprowadzanego przez Wojskową Akademię Techniczną zbierane są próbki do badania mikrobioty jelit astronautów. Sprawdzane są zmiany zachodzące w mikrobiocie jelit spowodowane zmianą środowiska, diety i zmęczeniem psychicznym. Jelita mają znaczący wpływ na wydajność fizyczną i psychiczną człowieka, dlatego ich badanie jest kluczowe w dbaniu o zdrowie astronautów.

POLSA

Logo eksperymentu Human Gut Microbiota.

3. Immune Multiomics

Jest to eksperyment badający komórki układu odpornościowego astronautów. Naukowcy z wojskowej Akademii Technicznej pobierają krew astronautów przed w trakcie i po odbyciu misji. Jest on bardzo ważny dla przyszłych misji długoterminowych na Księżyc, czy też Marsa, gdzie dostęp do pomocy medycznej będzie ograniczony. Lepsze zrozumienie ludzkiego układu odpornościowego może pomóc również w leczeniu jego chorób występujących na Ziemi.

POLSA

Logo eksperymentu Immune Multiomics.

Czwarty dzień misji

Astronauci mają pełne ręce roboty i po wczorajszym zaaklimatyzowaniu się w nowych warunkach są gotowi do pełnego działania. Sławosz Uznański-Wiśniewski kontynuował badania przeprowadzane w ramach eksperymentów rozpoczętych w poprzednim dniu oraz rozpoczął dwa kolejne.

1. AstroMenthalHealth

Naukowcy z Uniwersytetu Śląskiego, Zielonogórskiego, Wrocławskiego, SWPS z Wrocławia i LunAres Research Station badają stan zdrowia psychicznego astronautów, jak izolacja oraz zmiana otoczenia wpływają na samopoczucie, oraz interakcje z otoczeniem. Zrozumienie ludzkiej psychiki w trudnych warunkach pomaga we wspomożeniu produktywnego działania astronautów oraz ludzi pracujących w zawodach związanych ze wzmożonym poziomem stresu.

POLSA

Logo eksperymentu AstroMentalHealth.

2. Yeast TardigradeGene

W ramach eksperymentu łączone są komórki drożdży z genami niesporczaków – organizmami potrafiącymi przeżyć w ekstremalnych warunkach. Sprawdzane jest, czy uda się wyhodować maksymalnie odporny organizm, który przezwyciężyłby trudne kosmiczne warunki. Głównie zwraca się uwagę na poprawę oddychania komórkowego i zmniejszenie stresu oksydacyjnego u zmutowanych drożdży. Eksperymentem zajmują się naukowcy z Uniwersytetu Szczecińskiego, Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu i Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

POLSA

Logo eksperymentu Yeast TardigradeGene.

Gdy Sławosz Uznański-Wiśniewski realizował program misji IGNIS, reszta członków załogi oczywiście nie próżnowała. Peggy Whitson pracowała nad eksperymentem Cancer in LEO-3, w którym kontynuowała eksperyment z poprzednich misji programu Axiom. Badała zachowanie komórek raka, głównie raka piersi w mikrograwitacji. Shubhanshu Shukla rozpoczął badania w ramach eksperymentu Myogenesis, który sprawdza zwiotczenie mięśni szkieletowych w stanie mikrograwitacji, który jest kluczowy dla przyszłych misji długoterminowych na Księżyc, czy też Marsa. Tibor Kapu badał wpływ mikrograwitacji i promieniowania na rozwój roślin w eksperymentach Rad Nano Dosimeter oraz Vitapric. Ponadto wszyscy razem pracowali nad Celebral Hemodynamics sprawdzającym cyrkulację krwi w mózgu w warunkach kosmicznych. Shubhanshu Shukla odbył ważną rozmowę z Indyjskim Premierem Narendrą Modim, a Peggy Whitson i Sławosz Uznański-Wiśniewski przygotowywali się do rozmowy z Lucie Low – główną naukowczynią misji Axiom-4.

Axiom Space

Astronauci Tibor Kapu i Takuya Onishi przenoszą próbki misji Axiom-4.

Piąty dzień misji

Astronauci kontynuowali eksperymenty zaczęte w poprzednie dni oraz rozpoczęli następne. Shubhanshu Shukla w eksperymencie space microalgae, badał właściwości alg, które w przyszłości mogą być wykorzystywane jako główne źródło pożywienia dla astronautów. Wszyscy pracowali nad Neuro Motion VR gdzie monitorowana była aktywność mózgowa astronautów za pomocą spektroskopii w bliskiej podczerwieni, w reakcji na nagłe zachowania jednego z astronautów. Tibor Kapu połączył się tego dnia z premierem węgierskim Viktorem Orbánem. Tymczasem Sławosz Uznański-Wiśniewski pracował w malowniczym module Cupoli, który zapewnia piękny widok na Ziemię. Odbyła się też wspomniana wcześniej rozmowa z Lucie Low na temat postępów w badaniach nad promieniowaniem.

Axiom Space

Shubhanshu Shukla i Tibor Kapu na tle Ziemi widzianej z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.

Misja nadal trwa i zapewnia naukowcom z całego świata nowych odkryć i przysłowiowych bóli głowy przy analizowaniu danych zebranych w trakcie Axiom-4. Astronauci nie pozostają dłużni naukowcom na Ziemi i prężnie działają nad wszelkimi eksperymentami, aby w zaledwie dwa tygodnie wszystkie wykonać i wrócić bezpiecznie na Ziemię.

Korekta – Alex Rymarski