Ostatnie obserwacje wykonane przez orbitującą wokół Marsa europejską sondę Mars Express ujawniają obecność metanu w atmosferze planety. Jeszcze za wcześnie by cokolwiek zdecydowanie powiedzieć o jego pochodzeniu, jednak już są planowane kolejne kroki, które poszerzą naszą wiedzę.
Jednym z głównych celów misji Mars Express jest analiza chemiczna składu marsjańskiej atmosfery. Od dawna wiadomo, iż w 95% składa się ona z dwutlenku węgla, zaś w 5% z innych składników. Jednakże właśnie te 5%, w których naukowcy spodziewają się znaleźć tlen, wodę, tlenek węgla, formaldehyd i metan, ukryta jest tajemnica ewolucji planety i mogą być zawarte ślady obecnego lub przeszłego życia.
Obecność metanu została potwierdzona dzięki obserwacjom wykonanym na przestrzeni ostatnich tygodni przez Planetarny Spektrometr Fourierowski (Planetary Fourier Spectrometer – PFS). Spektrometr umożliwa stwierdzenie obecności danych molekuł dzięki analizie ich „odcisków palców” widocznych w widmie światła słonecznego przenikającego marsjańską atmosferę.
Pomiary wykazały, iż ilość obecnego w atmosferze Marsa metanu jest bardzo niewielka – około 10 cząsteczek na miliard. Jego produkcja jest więc prawdopodobnie nieznaczna. Pozostaje jednak ekscytujące pytanie – skąd się wziął?
Metan, jeśli jego produkcja nie jest ciągła, może przetrwać w marsjańskiej atmosferze zaledwie kilkaset lat. Jest to spowodowane faktem, iż łatwo się utlenia tworząc wodę i dwutlenek węgla. Musi więc istnieć mechanizm na powrót uzupełniający atmosferę metanem.
„Pierwszą rzeczą którą musimy poznać, to jak dokładnie wygląda rozkład metanu w marsjańskiej atmosferze” – powiedział Vittorio Formisano, główny badacz odpowiedzialny za instrument PFS. – „Jako że metanu jest tak mało, musimy wykonać więcej pomiarów. Tylko wtedy będziemy mieli dość danych, by wykonać analizę statystyczną i dowiedzieć się, czy są regiony gdzie koncentracja metanu jest wyższa niż gdzie indziej„.
Uzbrojeni w taką wiedzę, naukowcy spróbują powiązać rozkład metanu w atmosferze z atmosferycznymi i gruntowymi procesami, które mogą prowadzić do jego powstawania.
Na Ziemi produkcja metanu jest związana z aktywnością wulkaniczną i hydrotermalną. Jednak do chwili obecnej nie stwierdzono aktywności wulkanicznej na Marsie. Na Ziemi metan jest także produktem ubocznym aktywności biologicznej, takiej jak na przykład fermentacja.
„W najbliższych tygodniach PSF i inne instrumenty na pokładzie Mars Express będą kontynuować zbieranie danych dotyczących marsjańskiej atmosfery. Wtedy będziemy w stanie namalować bardziej precyzyjny obraz” – powiedział Agustin Chicarro, naukowiec związany z Mars Express.
Dzięki instrumentowi PFS naukowcy zbierają także wartościowe dane dotyczące izotopów w obecnych w atmosferze molekułach. Dane te pozwolą zrozumieć jak powstała planeta i w jaki sposób utraciła znaczną część swojej atmosfery. PSF zbada także aktywne procesy fotochemiczne zachodzące w atmosferze.
jacek
krowy z marsa — kiedyś gdzieś czytałem, że większość metanu w atmosferze wytwarzają pierdzące krowy.
Tylko co one by na marsie żarły? noi czy są łaciate ?:)
bol
miliard ,milion …jeden pieron — W Gazecie Wyborczej/nauka pisali o jedynastu cząsteczkach na MILIARD a tu 10 na MILION.Dosyć duża różnica……….a moze to o innego Marsa chodzi ;).
Azzie
Mój błąd! — Sprawdziłem w źródle, faktycznie dziesięć cząstek na miliard. Moje przeoczenie, które zaowocowało błędem rzeczowym 🙁 Dziękuje za uważną lekturę, oczywiście błąd został poprawiony. Przepraszam za wprowadzenie w błąd.
Krzysztof Lewandowski. Mars Society Polska
a mnie duma rozpiera, — w koncu PSF powstal w POLSCE !!!!!!!