Nawet niewielki trening taneczny może pomóc astronautom panować nad ciałem przy zerowej grawitacji – twierdzi francuska choreograf Kitsou Dubois. O jej pomyśle pisze czasoposimo „New Scientist”.
Francuska choreograf proponuje ćwiczenia astronautów wzbogacić o elementy treningu tancerzy. Jej pomysłem zainteresowała się Europejska Agencja Kosmiczna (ESA).
Przebywanie i poruszanie się w przestrzeni kosmicznej, w warunkach zerowej grawitacji, sprawia ludziom duże trudności. Na Ziemi jasny obraz stabilności pozycji budujemy z sygnałów, które przychodzą z błędnika w uchu wewnętrznym. W utrzymaniu równowagi pomaga też poczucie własnego ciężaru.
Sygnały te nikną w przestrzeni kosmicznej. Astronauci określają swą pozycję, odnosząc ją do układu pomieszczeń. Niezgoda sygnałów dochodzących z organizmu i obserwacji otoczenia prowadzi do zawrotów głowy, nudności i utraty orientacji. Astronauci często skarżą się też na słabą koordynację oka i ręki. W minimalnej grawitacji nawet proste czynności, jak przejście między pomieszczeniami, okazuje się akrobacją.
„Choć trening astronautów obejmuje ćwiczenia służące podołaniu tego rodzaju problemom, to przed wyjściem na orbitę astronautów można przygotować lepiej, stosując elementy treningu tanecznego” – uważa Dubois.
Choreograf zauważyła podobieństwo między zadaniami, przed jakimi stają astronauci i tancerze baletu. Organy ważne dla utrzymania równowagi, np. podczas piruetu, ślą do mózgu tancerza sygnały mogące powodować mdłości lub zawroty głowy. Tancerze uczą się jednak temu zaradzać.
Jedna z ich technik polega na przerzucaniu podczas piruetu wzroku między pewnymi stałymi punktami. Pomaga to zapobiec zawrotom głowy. Inni „pilnują” swego poczucia środka ciężkości i dostrajają go do punktów odniesienia. Według Dubois, tych samych chwytów mogą nauczyć się astronauci.
Francuska choreograf przeprowadziła eksperyment z wykorzystaniem urządzenia ESA, które wprawia człowieka w ruch po paraboli. Występują wówczas momenty, w których organizm znajduje się w stanie bliskim grawitacji zerowej.
Żadna z dwóch poddanych doświadczeniu osób nie była tancerzem. Jedna z nich przeszła jednak 36-godzinny trening taneczny, podczas którego uczono ją, jak określać własny środek ciężkości i jak wykonywać ruchy pomagające zorientować się, w jakiej pozycji znajduje się ciało.
Zarejestrowany podczas doświadczenia film wideo analizowała fizjolog z Uniwersytetu w Tuluzie, Carole Tafforin. Stwierdziła, że ochotnik po kursie tanecznym lepiej zniósł próbę, miał lepszą koordynację i kontrolę postawy.
Dubois opracowała serię ćwiczeń, polegających m.in. na skrętach miednicy, krążeniu części tułowia, obrotach, skokach, skrętach i skłonach, jak również na chodzeniu z obciążeniem, zmieniającym środek masy ciała.
Ćwiczenia te, jak uważa choreograf, pomogą przygotować astronautów do przebywania w przestrzeni kosmicznej – zwiększają świadomość kierunku ciała, kończyn i tego, jak każdy ruch wpływa na pozycję.
Dubois proponuje, by przygotowujący się do wylotu astronauci przez 18 miesięcy co kilka dni wykonywali jej ćwiczenia przez 30-40 minut. Część ćwiczeń powinna odbywać się pod wodą, gdzie ciało wydaje się lżejsze.
