Na naszym niebie gołym okiem zobaczyć można pięć planet. Wśród porannej lub wieczornej zorzy najtrudniej dojrzeć Merkurego. Dziś powiemy jak to zrobić.

Merkury krąży po orbicie o promieniu mniejszym od promienia orbity Ziemi. Dlatego też widujemy go zawsze nie dalej niż 27 stopni od Słońca. Momenty, gdy ta odległość jest największa nazywamy maksymalnymi elongacjami: wschodnią (gdy Merkury znajduje się na wschód od Słońca i widoczny jest krótko po zachodzie Słońca na tle wieczornej zorzy) i zachodnią (jest wtedy na zachód od Słońca i bywa widoczny nad wschodnim horyzontem krótko przed wschodem Słońca). Na niebie planety szukać należy właśnie w tych okresach.

Zdjęcie Merkurego (17 kwietnia 1996 roku) obiektywem 2/58 z telekonwerterem 2x na filmie o czułości 400 ISO z czasem ekspozycji równym 8 sekund

Nachylenie osi obrotu Ziemi do płaszczyzny Układu Słonecznego oraz szerokość geograficzna powodują, że nie w czasie każdej maksymalnej elongacji można Merkurego zobaczyć. W naszych warunkach na łowy udać się należy w czasie maksymalnej elongacji wschodniej wypadającej wiosną lub w czasie elongacji zachodniej przypadającej jesienią.

Okres dobrej widoczności właśnie się rozpoczyna. Potrwa jednak jedynie kilka dni. Maksymalna elongacja zachodnia (wynosząca tym razem na skutek spłaszczenia orbity Merkurego jedynie 18 stopni) nastąpi 13 października około godziny dziewiątej. Właśnie w okolicach tej daty należy na niebie szukać planety. Przebywa ona w konstelacji Panny.

Poniższa tabelka podaje położenie Merkurego na porannym niebie. Wysokość (h) i azymut (A) obliczono dla momentu “godzina przed wschodem Słońca”. Azymut 90 stopni odpowiada wschodniemu horyzontowi (Merkury będzie więc widoczny prawie w tym kierunku, kilka stopni ponad horyzontem). Wszystkie momenty zostały obliczone dla Łodzi. Dla innych miejsc Polski mogą one różnić się nawet o kilkanaście minut.

Planety należy więc szukać około godziny 6:00 (poranne wstawanie jest bardzo zdrowe 🙂 Jej jasność w dniu maksymalnej elongacji wyniesie około -0,5 magnitudo.

Z obserwacjami planety nie należy zwlekać. W ciągu następnych dni warunki jej widoczności będą się szybko pogarszać (25 października na godzinę przed wschodem Słońca Merkury będzie już tylko 2 stopnie nad horyzontem).

W pobliżu pierwszej planety Układu Słonecznego świeci również Mars, ale jego jasność to tylko 1,8 magnitudo. Nie ułatwi więc odszukania bohatera tej informacji. Czas na ciekawe obserwacje Marsa nadejdzie w przyszłym roku.

Wszystkich tych, którzy nigdy Merkurego nie widzieli zachęcamy do podjęcia próby. Nie jest to tak trudne, jak się często mówi. Jedyne co jest potrzebne to czyste i nie zasłonięte budynkami niebo nad wschodnim horyzontem. W poszukiwaniach warto wspomóc się lornetką. Dla tych którym nie uda się znaleźć planety, na osłodę proponujemy obejrzenie świecących wysoko Jowisza i Saturna.