Najbardziej znany obiekt w atmosferze Jowisza, wielki sztorm nazywany Wielką Czerwoną Plamą jest w tej chwili dwukrotnie mniejszy niż w latach osiemdziesiątych XIX stulecia. Do takiego wniosku doszła Amy Simon-Miller z trójką współpracowników z NASA porównując historyczne obserwacje z tymi, które wykonały sondy Voyager, Galileo i Cassini.

Od początku XX wieku astronomowie wiedzieli, że rozciągłość Plamy w kierunku wschód-zachód zmniejsza się. Pod koniec XIX stulecia zajmowała ona 35 stopni, co odpowiadało 40 tysiącom kilometrów (Plama była trzy razy dłuższa niż średnica naszej planety).

W 1979 roku, gdy koło Jowisza przelatywały Voyagery 1 i 2, Wielka Czerwona Plama rozciągała się już tylko na 21 stopni (około 25 tysięcy kilometrów). Jednak jej mała półoś (w kierunku północ-południe) pozostała prawie niezmieniona i wynosiła 12 tysięcy kilometrów.

Simon-Miller odkryła, że kurczenie się osi wschód-zachód od czasu wizyty Voyagera odbywa się w tempie około 0,19 stopnia na rok. Jeśli to tempo zostanie utrzymane, w 2040 roku na Jowiszu zamiast Plamy będzie znajdować się Wielki Czerwony Okrąg. Według Simon-Miller uzyskanie idealnego koła będzie jednak niemożliwe ze względu na za silne wiatry, które będą rozciągać ją tworząc owal.

Nikt nie wie dlaczego nie-tak-Wielka Czerwona Plama kurczy się ani dlaczego jej kolor z czasem staje się na przemian bardziej i mniej intensywny. Jednym z kluczy do odpowiedzi na to pytanie jest obserwacja mówiąca, że prędkość wiatrów wiejących wokół Plamy jest obecnie o 70 procent większa niż w czasach Voyagerów. Niektóre obserwacje czynione dość dawno temu zdają się sugerować, że Wielka Czerwona Plama rośnie i kurczy się z okresem równym kilku dekadom. “Nie jestem pewna, że to zachowanie jest zupełnie cykliczne,” – powiedziała Simon-Miller, “ jednak nie byłabym zaskoczona, gdyby obecny trend powodujący kurczenie się został spowolniony lub odwrócony“.

Jednym z możliwych wyjaśnień jest, że w obszarze plamy zdarzają się periodyczne wybuchowe zjawiska konwekcji dostarczające energii leżącym powyżej wartstwom chmur. Powodować by to miało powiększanie się plamy.

Autor

Michał Matraszek