Teleskop VLT (Very Large Telescope – bardzo duży teleskop) należący do ESO (European Southern Observatory – europejskie obserwatorium południowe) dzięki nowemu instrumentowi NAOS-CONICA wykorzystującemu optykę adaptatywną wykonał nowe, robiące wrażenie fotografie Saturna i wulkanicznego księżyca jowiszowego Io.

Zdjęcia są w wysokiej rozdzielczości – nieosiągalnej dla jakiegokolwiek naziemnego zwykłego teleskopu. Fotografie zostały wykonane w ramach kalibrowania głównych instrumentów VLT. Regularne obserwacje teleskop rozpocznie już w tym roku.

Jowiszowy księżyc Io można śmiało porównać do mitologicznego piekła. 3660 km średnicy, pokryty popękaną skorupą, lawą, wulkanami i trującą atmosferą. Orbituje wokół Jowisza w odległości 422000 km. Jeden obieg zabiera mu 42,5 godziny. Tak samo jak nasz Księżyc do Ziemi, Io zwrócony jest do giganta którego obiega wciąż tą samą stroną. Naukowcy sądzą, że dynamiczną wędrówkę magmy wewnątrz Io wywołują silne siły pływowe pobliskiego Jowisza. Zdjęcie wykonano na falach o długości 2,166 mikrometra.

Pierwsze zdjęcia wykonane przy pomocy instrumentu NAOS-CONICA zainstalowanego na 8,2-metrowym teleskopie Yepun w Obserwatorium w Paranal (Chile) zostały w listopadzie 2001 roku. Druga faza „kalibrowania” teleskopu rozpoczęła się 22 stycznia tego roku. Obejmuje ona współpracę systemów teleskopu w specjalnych trybach obserwacyjnych, aby w chwili oddania do użytku astronomom VLT osiągał maksymalną wydajność.

Wulkaniczny księżyc jowiszowy jest cały skryty pod magmą i wulkanami. To zdjęcie jest mozaiką złożoną z wielu fotografii satelity wykonanych w falach o długości 3,8 mikrometra.

Urządzenie NAOS zostało zbudowane na mocy kontraktu z ESO przez Office National d’Etudes et de Recherches Aerospatiales (ONERA), Laboratoire d’Astrophysique de Grenoble (LAOG) oraz laboratoria DESPA i DASGAL z Observatoire de Paris we Francji. CONICA (kamera podczerwona) została wykonana przez Max-Planck-Institut f?r Astronomie (MPIA) w Heidelbergu i Max-Planck Institut f?r Extraterrestrische Physik (MPE) w Garching w Niemczech.

Autor

Andrzej Nowojewski