Największe kosmiczne obserwatorium słoneczne – SOHO ma problemy, które mogą utrudnić dalsze badania najbliższej nam gwiazdy. Na wyniesionym na orbitę w 1995 roku obserwatorium nieprawidłowo działa pozycjoner anteny komunikacyjnej o dużej kierunkowości. Przez tę usterkę ciągła transmisja danych może nie być możliwa.

18 czerwca manewry sondy potwierdziły wcześniejsze doniesienia systemu monitorowania pracy sondy, który doniósł, że antena nie porusza się tak jak powinna. Intensywne testowanie pozwoliło stwierdzić, że problem dotyczy ruchu w osi poziomej. Inżynierowie byli w stanie stwierdzić, że nieprawidłowo działa albo przekładnia albo silnik napędzający antenę.

Szerokość wiązki anteny wynosi 14 stopni, może ona jednak być rozszerzona do 25 stopni przy użyciu nadal działających silników. Pozwoli to zwiększyć okres ciągłej komunikacji z SOHO.

Operatorom udało się umieścić antenę w tak zwanym „sweet spocie” – położeniu, w którym zakłócenia przy komunikacji z Ziemią są najmniejsze i trwają najkrócej. Komunikacja ta wymaga, aby antena była skierowana w pobliże Ziemi.

Obecne ustawienie anteny będzie prowadzić do przerw w komunikacji. Będą one trwały przez 19 dni i powtarzały się co trzy miesiące. Pierwsza przerwa w komunikacji ma mieć miejsce pod koniec tego tygodnia.

SOHO znajduje się w punkcie Lagrange’a między Ziemią a Słońcem.

Artystyczna wizja orbity, po której porusza się SOHO.

Chociaż problemy z anteną nie wpływają bezpośrednio na zdrowie i bezpieczeństwo samej sondy, misję naukową sondy dotkną pewne ograniczenia, gdyż zepsuta antena nie będzie mogła nieprzerwanie przesyłać i odbierać danych.

W okresie braku komunikacji przy użyciu anteny o dużej kierunkowości możliwa będzie nadal kontrola nad sondą i monitorowanie jej zdrowia dzięki antenom dookólnym. Jednak za ich pośrednictwem nie będzie raczej możliwe przesyłanie danych pomiarowych.

Inżynierowie nie potrafią powiedzieć, czy problem może być rozwiązany – częściowo dlatego, że jego natura wciąż jest nieznana. Rozważane są pomysły pozwalające zminimalizować utratę zdolności badawczych, w tym zmiana orbity sondy wokół punktu L1, o ile jest dostępna wystarczająca ilość paliwa.

Ilustracja przedstawia rozmieszczenie anten komunikacyjnych na obserwatorium SOHO.

SOHO pracuje obecnie ósmy rok. To znacznie dłużej niż pierwotnie planowane 2 lata pracy. Na pokład sondy załadowano paliwo umożliwiające 6 lat pracy, jednak dzięki precyzyjnemu wystrzeleniu udało się je zaoszczędzić, tak że może go jeszcze wystarczyć na wiele lat działania sondy. Misja została niedawno przedłużona do 2007 roku, co umożliwi zaobserwowanie całego jedenastoletniego cyklu słonecznego.

Obserwatorium SOHO zostało zbudowane przez Matra Marconi Space (obecnie Astrium) na zlecenie ESA. NASA była odpowiedzialna za start sondy i kierowanie nią.

W zeszłym tygodniu minęło 5 lat od momentu niespodziewanej utraty łączności z sondą, która ostatecznie została przywrócona po około 6 tygodniach. Pod koniec 1998 roku sonda miała problemy z żyroskopem, które rozwiązano przez wprowadzenie furtki programistycznej pozwalającej na pracę bez żyroskopów. Podczas misji miało miejsce również parę innych krótkich przestojów.

Autor

Anna Marszałek