Kosmiczny teleskop Hubble’a natrafił na setkę olbrzymich gromad gwiazd w galaktyce M82. Powstały one wskutek galaktycznego zderzenia ze znacznie mniejszą galaktyką M81. Od tego czasu, w M82 występuje nasilenie procesów gwiazdotwórczych.

Każda z gromad zawiera około 100 tysięcy gwiazd. Ich wiek jest wskazówką, kiedy wydarzyła się kosmiczna katastrofa. Badacze wywnioskowali, że spotkanie M82 i M81 rozpoczęło się 600 milionów lat temu i trwało przez 100 milionów lat.

Dotychczas obserwowano jedynie stare gromady gwiazd, które powstały w początkowych etapach ewolucji wszechświata. Okazuje się zatem, że proces powstawania takich tworów odbywa się ciągle.

Warto zaznaczyć, że galaktyki tylko w małym procencie składają się ze „skondensowanej” materii, w większości stanowią „pustą przestrzeń”. Wielkości fizyczne poszczególnych gwiazd są nieporównywalnie mniejsze niż odległości między nimi. Lepiej tą przestrzeń można sobie wyobrazić, wiedząc że w Galaktyce Drogi Mlecznej odległość pomiędzy Słońcem a najbliższą jej gwiazdą – Proximą Centauri, to 4,3 lat świetlnych. Nie można zatem oczekiwać, że w czasie galaktycznego zderzenia często dochodzić będzie do rzeczywistych kolizji.

Ważniejszym zjawiskiem do którego dochodzi podczas zderzenia, jest powstanie warunków umożliwiających formowanie się nowych gwiazd. Galaktyki składają się w dużej mierze z „mgły” atomów i z pyłu oraz z małych „okruszków” materii, z których nie powstały żadne ciała niebieskie. Prędkości, z jakimi zderzają się takie chmury materii, są tak duże, że w czasie kolizji powstaje olbrzymie ciśnienie i mogą formować się nowe gwiazdy. Dokładnie obserwując to, co pozostało po zderzeniu galaktyk na zdjęciach z Hubble’a, zauważono ok. 100 niezwykle jasnych gromad młodych gwiazd. W każdej z tych gromad jest średnio ok. 100 000 gwiazd, których wiek był niewspółmiernie mały do innych gwiazd w pobliżu.

Takie galaktyczne kolizje mogą mieć także miejsce w przyszłości. Przypuszcza się, że za miliard lat zderzy się galaktyka Drogi Mlecznej i najbliższa nam z innych galaktyk Andromeda (teraz oddalona od nas o dwa miliony lat świetlnych).

Autor

Wojciech Rutkowski