Olbrzymy z krążącymi dookoła nich planetami często maja mniejsze od Słońca zawartości ciężkich pierwiastków – tak twierdzą amerykańscy i niemieccy uczeni. To odkrycie jest naprawdę zaskoczeniem, ponieważ dla gwiazd ciągu głównego z planetami występuje zjawisko odwrotne. Daje to podstawy by przypuszczać, że wokół gwiazd znacznie masywniejszych od Słońca planety mogą się tworzyć w nieco odmienny sposób.
Tłumaczenie: Marcin Wolski
Astronomowie odkryli pierwszą pozasłoneczną planetę wokół gwiazdy podobnej do Słońca 10 lat temu. Od początku, zauważyli, że większość gwiazd z planetami jest bogatych w pierwiastki cięższe od wodoru i helu (astronomowie używają dla nich zbiorczej nazwy metale). Znajduje to naturalne wytłumaczenie na gruncie najpopularniejszej obecnie teorii tworzenia się planet. Im więcej ciężkich pierwiastków w dysku protoplanetarnym, tym łatwiej tworzą się planety.
Simon Schuler z Clemson University wraz z kolegami twierdzi, że olbrzymy podlegają nieco innym zasadom. Astronomowie ci dokładnie zbadali czerwonego olbrzyma HD 13189 o typie widmowym K. Jest on podobny do Arktura i znajduje się w odległości 150 pc od nas w gwiazdozbiorze Trójkąta. Obecnie znamy jedną planetę obiegającą tą gwiazdę. Zespól Schulera stwierdził, że metaliczność tej gwiazdy jest równa 26% metaliczności słonecznej.
Inni uczeni uzyskali podobne wyniki dla pozostałych olbrzymów z planetami. Na przykład, japońscy astronomowie (pod przewodnictwem Kozo Sadakane z Osaka Kyoika University) ostatnio obserwowali 4 takie gwiazdy i stwierdzili, że pod względem zawartości metali mogą się one systematycznie różnić się od gwiazd ciągu głównego z planetami.
Do tej pory znanych jest 7 olbrzymów wokół których krążą planety. Schuler wraz ze swoim zespołem twierdzi, że 4 z nich są uboższe w metale niż Słońce. Co więcej wszystkie siedem mają mniejszą ilość metali niż większość gwiazd z planetami (średnia metaliczność takich gwiazd jest o 35% większa od słonecznej).
Taka tendencja może być związany z masa gwiazd. Gwiazdy ciągu głównego, wokół których astronomowie odkryli planety, zazwyczaj mają masy podobne do Słońca i typy widmowe F, G albo K. Zespół Schulera ocenia że HD 13189 jest natomiast 2 do 6 raza masywniejszy od Słońca. A zatem zanim HD 13189 stała się olbrzymem, była zwykłą gwiazdą ciągu głównego, o typie widmowym A lub B, podobną do Vegi albo Regulusa. Podobnie było z innymi olbrzymami wokół których znamy planety. Schuler wraz z kolegami spekulują, że procesy formowania się planet w wokół masywnych gwiazd mogą przebiegać w nieco inny sposób. W szczególności niska metaliczność nie musi być przeszkodą dla tworzenia się planet z uwagi na większą masę dysków protoplanetarnych. Zespół Schulera twierdzi, że aby potwierdzić ich wyniki astronomowie muszą odkryć więcej olbrzymów z planetami.
