Nadszedł lipiec – miesiąc rozpoczynający drugą połowę roku, a dla wielu także czas zasłużonego odpoczynku. Poszukujący wrażeń urlopowicze mogą skierować wzrok ku nocnemu niebu, by oddać się rozrywce i napawać pięknem rozgwieżdżonego firmamentu.

Za nami przesilenie letnie, więc teraz dni będą się tylko skracać. Pierwszy lipca rozpoczniemy wschodem o 4:20, a skończymy zachodem o 20:56 (dzień będzie trwał 16 h 36 m). Po upływie 30 dni Słońce będziemy widzieć już znacznie krócej – wstanie ono o 4:57 i położy się spać o 20:26 (dzień potrwa 15 h 29 m, czyli o ponad godzinę mniej).

Księżyc

Początek miesiąca nie będzie służył obserwacjom głębokiego nieba przez rozjaśniającą poświatę naszego srebrnego satelitę. Sierpa zacznie ubywać od 10 lipca, a nów zostanie osiągnięty 24 lipca. Wówczas będą najdogodniejsze warunki do poszukiwania tych najciemniejszych i najbardziej wymagających obiektów. Ponadto w drugiej połowie miesiąca możemy przygotować się na podejrzenie spotkań Księżyca z dalszymi towarzyszami:

• 16 lipca – koniunkcja Księżyca z Saturnem
• 22 lipca – Księżyc w pobliżu Wenus
• 23 lipca – koniunkcja Księżyca z Jowiszem
• 28 lipca – koniunkcja Marsa i Księżyca

Stellarium

Położenie Księżyca, Wenus i Jowisza 22 lipca nad ranem.

Planety

Merkury

Merkury najlepiej jest widoczny na samym początku miesiąca. Po pierwsze ponieważ będzie zmniejszać swoją elongację przez cały lipiec. Po drugie wraz ze zmianą elongacji zmienia się procent powierzchni, która jest oświetlona, a tym samym jasność obserwowalna. Pierwszego lipca jasność Merkurego to 0,4 mag, a 31 to już zaledwie 5,4 mag. Pierwszej planety naszego układu możemy wypatrywać w Raku do godziny po zachodzie Słońca.

Wenus

Świetnie widoczna przez cały lipiec. Możemy jej wypatrywać w Byku (na początku miesiąca bliżej Barana, a pod koniec niemalże w Bliźniętach). Znalezienie jej nie sprawi problemu – z jasnością w okolicach -3,8 mag stanowi najjaśniejszy drugi obiekt na niebie. Wychodzi zza horyzontu o drugiej w nocy i jest widoczna aż do świtu.

Mars

Widoczny na krótko po zachodzie Słońca. Na początku lipca zachodzi o 23, a pod koniec około 21:30. Znajdziemy go we Lwie, a później w Pannie. Z jasnością obserwowalną 1,5 mag przypomina jedną z jaśniejszych gwiazd, jednak wyróżnia się czerwonawym kolorem.

Jowisz

Lepiej widoczny w drugiej połowie lipca. Początkowo jest odległy o jedynie 7° od Słońca, lecz z każdym dniem dystans będzie się powiększać. Ostatniego dnia lipca wychodzi zza horyzontu już o 2:40. Odszukamy go w Bliźniętach, a jego jasność wyniesie -1,9 mag.

Saturn

Widoczny przez cały lipiec – początkowo od północy, a później już od 22. Niezmiennie będzie znajdować się pod umowną głową w Rybach, gdzie przy jasności między 1,o a 0,8 z łatwością go znajdziemy.

Uran

Uran zajmie stałą pozycję pod Plejadami. Ponad horyzontem będzie w drugiej połowie nocy, a ten czas będzie z dniami stale rosnąć. Przy jasności 5,8 mag przydatna może okazać się lornetka.

Neptun

W lipcu Neptun stale towarzyszy Saturnowi – znajdziemy go tuż ponad szóstą planetą, Jego jasność będzie w okolicy 7,7 mag.

Roje meteorów

Lipcowe deszcze meteorów zachęcają, by spojrzeć w niebo, zachwycić się głębią kosmosu i spróbować swojego szczęścia, wypowiadając życzenie. Z okresem wakacyjnym oczywiście najbardziej kojarzą się Perseidy. Choć ten znany rój meteorów ma swoje maksimum w sierpniu to rozpoczyna się już w połowie lipca. Zaobserwować możemy wtedy na całym niebie po kilkadziesiąt „spadających gwiazd” na godzinę. Perseidami nie są jednak jedynym wartym uwagi rojem. W lipcu widoczne są również Lipcowe Pegazydy (maksimum 10 lipca), Alfa Cygnidy (maksimum 16/17 lipca) czy Południowe delta Akwarydy (maksimum 28 lipca). 

Obłoki srebrzyste

Lipiec stanowi ponadto środek sezonu obserwacyjnego obłoków srebrzystych. Te rzadkie chmury są widoczne na szerokościach geograficznych między 50° a 65° w trakcie astronomicznego zmierzchu ( czyli, gdy Słońce znajduje się między 6° a 16° pod horyzontem). Są zazwyczaj bezbarwne lub błękitnawe, i przyjmują różnorodne kształty: pasm, falujących fal czy wirów. Ich wypatrywanie i fotografowanie może urozmaicić długie letnie wieczory.

Martin Koitmäe

Obłoki srebrzyste nad Estonią.