Jednorożec to konstelacja nieba południowego, znajduje się w pobliżu równika niebieskiego i w Polsce jest widoczna w miesiącach zimowych. Została wprowadzona w 1612 roku przez holenderskiego kartografa Planciusa, aby wypełnić pustą przestrzeń między Orionem i Hydrą.
Wikimedia CommonsPowyższa ilustracja pochodzi z dzieła Jana Heweliusza pod tytułem „Uranographia” i przedstawia wyobrażenie Jednorożca na tle gwiazd tworzących jego konstelację.
Gwiazdozbiór jest stosunkowo słabo widoczny, ale zawiera wiele wartych uwagi gwiazd i innych obiektów. W gronie kilkunastu gromad i mgławic znajduje się na przykład Mgławica Rozeta (Róża) czy Gromada NGC 2264 zwana Choinką. Najjaśniejsza w konstelacji jest gwiazda potrójna Beta Monocerotis. Składa się z trzech składników (Beta Monocetris A, B i C), które bez użycia lornetki są nie do rozróżnienia. Ten układ uformował się 34 miliony lat temu i jego wszystkie trzy gwiazdy są niezwykle do siebie podobne. Należą do typu widmowego B3, ich temperatury wynoszą w przybliżeniu 18 500 K.
Na powyższym obrazku widać fragment mapy nieba przedstawiający gwiazdozbiór Jednorożca w otoczeniu sąsiadujących konstelacji.
W Jednorożcu znajduje się obiekt wart poświęcenia szczególnej uwagi – czerwony nadolbrzym V838 Monocerotis. Gwiazda ta została sławna w 2002 roku za sprawą potężnego wybuchu, gdy na krótko stała się jedną z najjaśniejszych gwiazd Drogi Mlecznej, o jasności około 600 000 razy większej od Słońca. Później jeszcze wybuchy obserwowane były przez 2 miesiące, aż w marcu 2002 roku gwiazda po raz ostatni zwiększyła jasność. Wtedy jej blask przygasł, jednak pozostałości, mimo upływu tylu lat, cały czas docierają do Ziemi. Ten efekt opóźnienia, nazywany echem świetlnym, powstaje w wyniku odbijania się światła gwiazdy od pobliskich chmur gazu i pyłu.
Powyższe zdjęcie zostało wykonane z użyciem Kosmicznego Teleskopu Hubble’a i przedstawia gwiazdę V838 Monocerotis.
