Obłok gazu i pyłu międzygwiazdowego lub bardzo rozległe otoczki gazowe gwiazd. W przestrzeni kosmicznej liczne są niewidoczne obłoki gazu, czyli mgławice, możliwe do wykrycia tylko dzięki analizie ich widma w niewidzialnych dla oka zakresach promieniowania elektromagnetycznego.

Ośrodek międzygwiazdowy gromadzi się w spiralnych ramionach galaktyk i jest w ciągłym ruchu. Jego tworzywo stanowią w 99% wodór i hel, zaś reszta to inne gazy oraz pył.

Do mgławic należą także obłoki molekularne składające się głównie z wodoru dwuatomowego i tlenku węgla. Mają one temperaturę w okolicach 10K. Miejscami zbijają się w gęste skupiska i stają się kolebką nowych gwiazd. Rozmiary, temperatura i skład molekularny takiego obłoku determinują rozmiary i przebieg życia rodzących się w nim gwiazd.

W roku 1771 Charles Messier (1730-1817) podjął się skatalogowania wszystkich niewyraźnych plamek widzianych na niebie przez ówczesne teleskopy. Obok mgławic, były to także galaktyki, stąd nieścisła rola słowa „mgławica”. Do 1784 roku na swojej liście posiadał już 103 obiekty. W 1888 roku powstał katalog NGC J.L.E. Dreyera, w którym oprócz obiektów Messiera znalazło się wiele nowych. I tak np. Wielką Mgławicę Andromedy (zdjęcie niżej) oznaczamy jako M31 lub inaczej NGC224.

Rodzaje mgławic

mgławice ciemne – całkowicie pochłaniające światło widzialne i nadfiolet,

mgławice refleksyjne – o słabym blasku pochodzącym od odbitego i rozproszonego światła gwiazd,

mgławice emisyjne – jasne, w których gaz jest ogrzewany do nawet 10000K przez promieniowanie pobliskich, gorących gwiazd,

mgławice planetarne – zewnetrzne warstwy umarłej gwiazdy ogrzewane przez znajdującego się w ich wnętrzu białego karła.

Autor

Karol Langner