19 stycznia Księżyc będzie w pierwszej tegorocznej pełni, dlatego w najbliższych dniach niebo będzie silnie zaświetlone jego blaskiem. Przez to obserwacje słabych obiektów będą bardzo utrudnione. Na porannym niebie przestanie być widoczny Merkury.

Mapka pokazuje położenie Księżyca w trzecim tygodniu stycznia 2011.Mapkę wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Noc z poniedziałku na wtorek naturalny satelita Ziemi zakryje dwie dość jasne gwiazdy: 1 Gem (czyli pierwszą, a więc najbardziej na zachód wysuniętą, gwiazdę w katalogu Flamsteeda), świecącą blaskiem 4,1 magnitudo oraz Tejat Prior (η Gem), nieco jaśniejszą, bo świecącą blaskiem 3,3 magnitudo. Księżyc będzie w fazie 95%, dlatego obserwacja obu zjawisk nie będzie łatwa. Zakrycie gwiazd nastąpi przy ciemnym brzegu Księżyca, dlatego będzie trochę łatwiejsze do zaobserwowania, niż odkrycie, które zajdzie przy brzegu jasnym. W poniższej tabeli są podane orientacyjne czasy obu zjawisk dla kilku miast w Polsce:

Miasto1 Gemη Gem
17 stycznia18 stycznia
zozo
Gdańsk22:0322:523:124:07
Kraków21:5823:033:204:13
Krosno21:5923:043:204:13
Łódź22:0022:593:174:11
Poznań21:5622:553:154:10
Suwałki22:0922:563:134:07
Szczecin21:5422:503:134:08
Warszawa22:0322:593:164:10
Wrocław21:5422:583:184:12
Żywiec21:5723:033:204:14

W nocy z piątku na sobotę Księżyc dotrze już do gwiazdozbioru Lwa, przechodząc na południe od Regulusa – najjaśniejszej gwiazdy tej konstelacji (o jasności +1,3 wielkości gwiazdowej). W chwili pokazanej na mapce Srebrny Glob będzie się znajdował około 5,5 stopnia na południe od Regulusa.

Położenie Jowisza i Urana w trzecim tygodniu stycznia 2011

Również wieczorem, ale nad południowo-zachodnim horyzontem jest widoczna para planet Jowisz – Uran. Stanowią one coraz luźniejszą parę i zachodzą kolejne pół godziny wcześniej (około 21:30), choć w momencie zachodu Słońca planety są tuż po górowaniu, czyli znajduje się ponad 30° nad południowym horyzontem.

W połowie tygodnia Jowisz będzie się znajdował już ponad 2° na wschód od Urana i będzie coraz gorszym wskaźnikiem do odnalezienia siódmej planety Układu Słonecznego. W przyszłym sezonie obserwacyjnym już nie będziemy mogli liczyć na jego pomoc podczas szukania Urana. Jasność Jowisza zmniejszy się do -2,2 magnitudo, zaś jego tarcza zmniejszy się do 36″. Uran będzie świecił blaskiem +5,9 wielkości gwiazdowej.

W układzie księżyców galileuszowych Jowisza będzie można zaobserwować następujące zjawiska:

  • 17 I godz. 20:48 wejście Ganimedesa na tarczę Jowisza,
  • 18 I godz. 20:01 Io chowa się za tarczę Jowisza,
  • 19 I godz. 17:22 wejście Io na tarczę Jowisza,
  • 19 I godz. 18:32 wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
  • 19 I godz. 19:36 zejście Io z tarczy Jowisza,
  • 19 I godz. 20:45 zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
  • 20 I godz. 17:54 wyjście Io z cienia Jowisza (koniec zaćmienia),
  • 20 I godz. 20:57 wejście Europy na tarczę Jowisza,
  • 21 I godz. 18:23 wyjście Ganimedesa z cienia Jowisza (koniec zaćmienia),
  • 22 I godz. 21:05 wyjście Europy z cienia Jowisza (koniec zaćmienia).

Położenie Saturna w trzecim tygodniu stycznia 2011

Rano widoczne są kolejne 3 planety krążące wokół Słońca. Najwcześniej nad horyzontem pojawia się Saturn. Planeta wschodzi już przed północą i zbliża się do opozycji 4 kwietnia. Widać to też po ruchu Saturna wśród gwiazd, gdyż obecnie planeta porusza się bardzo powoli, a w przyszłym tygodniu zmieni ruch z prostego na wsteczny, zaczynając tym samym okres około opozycji. W tym czasie (a potrwa on do lipca) planeta jest widoczna najlepiej.

Obecnie Saturn góruje około godziny 5:00 na wysokości ponad 30° nad południowym widnokręgiem. Z każdym tygodniem moment górowania będzie się cofał o pół godziny. Jasność planety wynosi +0,7 magnitudo i jest ona najjaśniejszym obiektem w gwiazdozbiorze Panny, wyraźnie jaśniejszym od Spiki. Jednak Saturn nie świeci tak jasno jak Wenus czy Jowisz i dlatego niedoświadczeni obserwatorzy mogą mieć trudności w jej rozpoznaniu. Maksymalna elongacja Tytana (tym razem zachodnia) wystąpi w poniedziałek 17 stycznia.

Położenie Wenus i Merkurego w trzecim tygodniu stycznia 2011

Widoczność Wenus nad południowo-wschodnim horyzontem prawie się nie zmieni. Do końca tygodnia jasność planety spadnie do -4,3 wielkości gwiazdowej, średnica kątowa jej tarczy zmaleje do 21″, natomiast faza urośnie do 57%. Godzinę przed świtem Wenus znajduje się około 13° nad widokręgiem, około 8° na północ od Antaresa – najjaśniejszej gwiazdy konstelacji Skorpiona (jej jasność wynosi +1 magnitudo.

W przeciwieństwie do Wenus Merkury jest bardzo trudny do zaobserwowania. Aby tego dokonać potrzebne jest bardzo czyste niebo i brak jakichkolwiek przeszkód naturalnych i wytworzonych ludzką ręką przesłaniających południowo-wschodni horyzont.

Na początku tygodnia godzinę przed wschodem Słońca Merkury znajduje się mniej niż 2° nad horyzontem, zaś w niedzielę o tej samej porze będzie już pod widnokręgiem. W odnalezieniu planety warto wspomóc się przynajmniej lornetką, ułatwieniem będzie też jasność planety: -0,3 magnitudo w poniedziałek 17 stycznia. Tarcza Merkurego będzie miała wielkość 6″, natomiast faza – 77%.

Autor

Avatar photo
Ariel Majcher