Drugie w tym roku zaćmienie Księżyca zdarzy się w nocy z 8 na 9 listopada (z soboty na niedzielę). Jeśli dopisze pogoda, będzie w całości doskonale widoczne w Polsce.

Pierwsze z tegorocznych zaćmień miało miejsce Zobaczymy zaćmienie Księżyca!„>16 maja. Krótko przed wschodem Słońca z nielicznych nie zachmurzonych obszarów Polski obserwować można było jego Zaćmienie za nami„>początkową fazę. Potem Księżyc skrył się pod horyzontem.

Tym razem astronomiczne warunki do obserwacji będą znacznie lepsze. Zjawisko nastąpi głęboką nocą, gdy Księżyc będzie świecił wysoko ponad horyzontem (w konstelacji Barana).

astronet.nl

Animacja przedstawiająca przebieg całkowitego zaćmienia Księżyca, które miało miejsce w nocy z 8 na 9 listopada 2003 roku. Autorem animacji jest Francis Reddy.

Po nerwowym dla miłośników astronomii dniu, spędzonym na obserwacji sytuacji meteorologicznej i prognoz pogody, o 16:03 zajdzie Słońce, a o 15:54 wzejdzie Księżyc będący prawie w pełni (bo zaćmienia Księżyca zdarzają się właśnie w czasie pełni). Nie będzie jeszcze zaćmiony, na początek zjawiska będziemy musieli poczekać jeszcze kilka godzin. Godziny wschodów i zachodów oraz wysokości i azymuty obliczono dla Łodzi. W innych miejscowościach na terenie Polski mogą się one różnić nawet o kilkanaście minut. Dla warunków obserwacyjnych nie mają one żadnego znaczenia, gdyż momenty związane z samym zaćmieniem są niezależne od miejsca obserwacji!

Zapadnie jasna, księżycowa noc, Księżyc będzie wznosił się coraz wyżej ponad horyzontem.

Zjawisko rozpocznie się o 23:15:08. Księżyc będzie wtedy na wysokości około 55 stopni prawie ponad południowym horyzontem. Wtedy właśnie rozpocznie się zaćmienie półcieniowe, a Srebrny Glob wchodzić będzie w obszar, w którym Ziemia przesłania jedynie fragment tarczy słonecznej. Zaćmienie półcieniowe nie jest zjawiskiem efektownym. Aby zobaczyć coś więcej należy poczekać jeszcze kilkadziesiąt minut.

Z upływem czasu górny-lewy (północno-wschodni) skraj tarczy Księżyca będzie świecił nieco słabiej niż przeciwny. Będzie to spowodowane tym, że znajdzie się on w miejscu, w którym Ziemia przesłania prawie całe Słońce. Wciąż jednak będzie to tylko zjawisko półcieniowe.

O 0:32:29 Księżyc po raz pierwszy dotknie cienia naszej planety. To tak zwany pierwszy kontakt. Jego tarcza przebywać będzie w punkcie nieba o wysokości około 51 stopni i azymucie 207 stopni.

Przez kolejne minuty ciemny ziemski cień pochłaniać będzie kolejne fragmenty Księżyca. Na coraz większym obszarze naszego naturalnego satelity zachodzić będzie… całkowite zaćmienie Słońca.

Science @ NASA

Zaćmiony całkowicie Księzyc przyjmuje brunatny kolor.Dlaczego nie staje się zupełnie czarny, skoro nie dociera do niego promieniowanie Słońca? Winna temu jest ziemska atmosfera. Białe światło słoneczne jest mieszaniną wszystkich kolorów tęczy. Kiedy przechodzi ono przez ziemską atmosferę, znajdujące się w niej molekuły i aerozole rozpraszają jego niebieską składową we wszystkich kierunkach (dlatego właśnie widzimy niebo na niebiesko). Pozostała, czerwonawa część widma ugina się nieco w kierunku cienia Ziemi, dając Księżycowi miedzianą barwę. Obrazek został sporządzony przez Tony’ego Phillipsa.

W końcu o 2:06:20 nastąpi drugi kontakt, Księżyc w całości znajdzie się w cieniu, świecąc na wysokości 42 stopni na azymucie 237 stopni. Jego barwa stanie się czerwonawa, a może brunatna. Za ten dziwny, krwisty kolor odpowiedzialne jest światło, które ugina się w ziemskiej atmosferze i w niewielkiej ilości dociera do Księżyca. Gdyby Ziemia nie miała atmosfery, w czasie całkowitego zaćmienia Księżyca w ogóle nie moglibyśmy go zobaczyć. Nadchodzące zjawisko prawdopodobnie nie będzie bardzo ciemne ze względu na niewielką maksymalną jego fazę, wynoszącą zaledwie 1,022. Południowy skraj Księżyca świecić będzie znacznie jaśniej niż północny, gdyż znacznie płyciej zanurzy się w cieniu.

Maksimum zjawiska przypadnie o godzinie 2:18:31 na wysokości 40 stopni. Azytmut Księżyca wyniesie 240 stopni.

Faza całkowita potrwa zaledwie 24 minuty i 21 sekund. O 2:30:41 nastąpi trzeci kontakt i Księżyc zacznie opuszczać ziemski cień. Wysokość nad horyzontem i azymut liczony od północy wynosić wtedy będą 39 i 243 stopnie.

Częściowa faza zaćmienia potrwa do 4:04:32. Opuszczając ostatecznie cień naszej planety, Srebrny Glob świecić będzie na wysokości 25 stopni, a jego azymut wyniesie 264 stopnie.

Nadal trwać będzie zaćmienie półcieniowe, a pociemnienie tarczy księżycowej będzie coraz słabsze. Zjawisko ostatecznie zakończy się o 5:21:56. Księżyc będzie wtedy znajdował się 14 stopni ponad widnokręgiem, przy azymucie 279 stopni.

Srebrny Glob zajdzie o godzinie 7:07, a Słońce wzejdzie o 6:50.

Nadchodzące zjawisko oprócz nas, zobaczą w całości także mieszkańcy Europy zachodniej, europejskiej części Rosji, północnej i zachodniej części Afryki, wschodnich części obu Ameryk oraz pasażerowie statków płynących przez Atlantyk. Jedynie końcówkę zjawiska dany będzie osobom przebywającym w zachodnich częściach Ameryki Północnej i Południowej. W Afryce południowej i wschodniej, w Azji i na Oceanie Indyjskim Księżyc będzie ponad widnokręgiem jedynie w początkowej fazie zaćmienia. Nic nie zobaczą Australijczycy i ci, którzy przebywać będą na Pacyfiku.

Warto tu dodać jeszcze informację, którą otrzymaliśmy od pana Romana Fangora (i za którą dziękujemy):

W nawiązaniu do dzisiejszego zaćmienia Księżyca dodam, że kiedy ponad 10 lat temu testowałem programy „Zaćmienia” i „Kanon” (napisane w PTMA – jestem jednym z ich autorów – pozostali to mgr inż. Janusz Wiland i dr Marek Zawilski)znalazłem kilka ciekawych zaćmień Księżyca.

Oto krótkie informacje:

Poprzednie całkowite zaćmienie Księżyca o tak małej fazie (również 1,022) było widoczne w Polsce 8 stycznia 1936 roku, następne będzie dopiero 21 października 2097 (faza 1,015).

Na całej Ziemi w przedziale +-500 lat od roku 2000 najkrótszym będzie zaćmienie 10 lipca 2196 – faza wyszła 1,0003, a czas trwania fazy całkowitej – tylko 3 minuty (musiałem kilkakrotnie powtarzać procedury obliczeniowe, bo czasami faza wychodziła 0,999…)

Dziś w Oddziale PTMA w Warszawie obserwacja i pokaz zaćmienia – zbiórka obserwatorów PTMA o godz. 22. Jeśli tylko pogoda da nam szansę, bo obserwacje 3 ostatnich zaćmień zakończyły się fiaskiem.

Space.com

Częściowa faza całkowitego zaćmienia Księżyca z 16 maja 2003 roku sfotografowana przez Lisę Pallson z Des Plaines. „Prawie cały czas było pochmurno, ale nie straciłam nadziei. To pierwsze zdjęcia zaćmienia jakie kiedykolwiek wykonałam” – powiedziała autorka. Wykorzystano 12-centymetrowy teleskop i aparat cyfrowy Kodak DX3215.

Trzymamy kciuki za dobrą pogodę!