W ciągu ostatnich dwóch miesięcy na łamach AstroNEWS ukazywały się informacje o dwóch ciekawych gwiazdach zmiennych – Chi Cygni i V 838 Monocerotis. W obu przypadkach gwiazdy zaskoczyły obserwatorów, jeszcze raz potwierdzając, że Wszechświat kryje wiele tajemnic. Być może obserwując gwiazdy zmienne uda się nam część z tych tajemnic rozwikłać.

Chi Cygni zaliczana jest do jednych z najjaśniejszych miryd, gwiazd zmiennych długookresowych. Według przewidywań maksimum jej blasku miało wystąpić około 9 marca (Gwiazda zmienna chi Łabędzia zbliża się do maksimum!„>zapowiadaliśmy ten moment odpowiednio wcześniej). Ku zaskoczeniu obserwatorów już w połowie stycznia jasność gwiazdy osiągnęła 4,5 magnitudo i wydawało się, że może przekroczyć tę wartość i zbliżyć się do poziomu 3,5 – 4,0 magnitudo (Chi Cygni coraz jaśniejsza!„>pisaliśmy o tym). Tymczasem jasność gwiazdy po osiągnięciu wartości około 4,3 magnitudo przestała wzrastać i obecnie blask jej zaczyna stopniowo słabnąć, wynosząc około 4,7 magnitudo.

Wygląda na to, że maksimum wypadło prawie 2 tygodnie przed czasem, ale i tak było jednym z najjaśniejszych w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat. Dokładne określenie jego momentu będzie możliwe dopiero za kilka tygodni.

V 838 Monocerotis została odkryta w gwiazdozbiorze Jednorożca na początku stycznia, osiągając jasność około 10 magnitudo (Gwiazda nowa w gwiazdozbiorze Jednorożca„>patrz odpowiednia notka). Następnie jej blask zaczął stopniowo słabnąć, aż nagle na początku lutego nastąpił kolejny, niespodziewany i szybki wzrost jasności do około 6,7 magnitudo (Gwiazda nowa(?) w Jednorożcu – V 838 Monocerotis!„>patrz nasz alarm obserwacyjny). Po osiągnięciu maksimum jasność gwiazdy zaczęła maleć osiągając pod koniec lutego około 8,5 magnitudo, a następnie doszło do kolejnego, tym razem wolniejszego wzrostu jasności. Obecnie jasność tej zagadkowej gwiazdy zbliża się do 7 magnitudo i naprawdę trudno przewidzieć jak zachowa się w przyszłości.

Systematyczne obserwacje jasności obu gwiazd prowadzi kilku polskich miłośników astronomii, w tym Jerzy Speil i Stanisław Świerczyński. Na stronie internetowej drugiej z wymienionych osób – Wizualne obserwacje gwiazd zmiennych – znajdują się mapki okolic opisanych gwiazd zmiennych wraz z gwiazdami porównania, a także krzywe przedstawiające zmiany ich blasku.

Wszyscy chętni miłośnicy astronomii mogą przyłączyć się do tych obserwacji. Chi Cygni można obserwować w drugiej połowie nocy nad północno-wschodnim horyzontem. V 838 Monocerotis widoczna jest wieczorem nad południowym horyzontem między Syriuszem i Procjonem. Zachęcam do obserwacji, szczególnie drugiej z wymienionych gwiazd.