W ostatni piątek astronomowie poinformowali o odkryciu dziesięciu nowych księżyców krążących wokół Jowisza. Odkrycie to zwiększyło liczbę księżyców tej planety do prawie trzydziestu!

Większość planet w Układzie Słonecznym posiada księżyce. Ziemia – jeden, Mars – dwa, a Jowisz – dwadzieścia osiem! W ostatni piątek poinformowano o odkryciu dziesięciu nowych księżyców krązących wokół największej planety w Systemie Słonecznym.

Satelity zostały dostrzeżone na przełomie listopada i grudnia ubiegłego roku przez grupę astronomów z Uniwersity of Hawaii za pomocą 2,2-metrowego teleskopu na Mauna Kea na Hawajach. Nowe księżyce zauważono dzięki zastosowaniu szerokokątnego aparatu. Otrzymały one prowizoryczne nazwy od S/2000 J2 aż do S/2000 J11. Odkrycia dokonali student Sam S. Sheppard oraz profesor David Jewitt.

Na podstawie obserwacji jasności oraz założeń dotyczących zdolności księżyców do odbijania światła (albedo) stwierdzono, że muszą to być ciała bardzo małych rozmiarów – ich średnica prawdopodobnie nie przekracza 5 kilometrów. Wszystkie posiadają eliptyczne orbity o przeciętnym mimośrodzie nachylone pod kątami rzędu 15-30 stopni do płaszczyzny równika Jowisza. Dziewięć z księżyców obiega Jowisza ruchem wstecznym w odległościach rzędu 21-24 milionów kilometrów. Dziesiąty księżyc obiega planetę ruchem prostym (w tym samym kierunku w którym obraca się planeta) w odległości około 13 milionów kilometrów.

Ostatnie odkrycie zwiększyło liczbę znanych księżyców Jowisza do 28 (w tym 12 z nich odktytych w 2000 roku). Jednak nadal planetą z największą znaną liczbą księżyców pozostaje Saturn ze swoimi 30 księżycami (12 z nich odkryto w okresie od października 2000 roku do teraz).

Stosunkowo duże mimośrody nowo odkrytych księżyców Jowisza i Saturna zdają się wskazywać, że ciała te były dawniej planetoidami i na skutek oddziaływania grawitacyjnego zostały przechwycone przez planety.

„Wojna” na ilość księżyców przybiera na sile. Jeszcze niedawno „koronę” dzierżył Uran z 21 księżycami. Teraz jest już na trzecim miejscu.

Zespół Jewitta odkrył wcześniej dwa inne księżyce Jowisza. Jeden z nich – S/2000 J1 po raz pierwszy został zauważony w 1975 roku, ale później zgubiono go, aż do ponownego odkrycia przez naukowców z Hawajów. Drugi – S/1999 J1 początkowo został błędnie uznany za wolno poruszającą się asteroidę. Dopiero późniejsze analizy wykazały, że krąży on wokół Jowisza.

Autor

Michał Matraszek