Pas Kuipera, obszar Układu Słonecznego rozciągający się poza orbitą Neptuna, został odkryty dopiero w 1992 roku. Wciąż dostarcza informacji o procesach formowania się planet. W październikowym numerze pisma Astronomical Journal uczeni z Southwest Research Institute (SwRI) odsłaniają kolejną zagadkę Obiektów Pasa Kuipera (KBO – Kuiper Belt Objects).

Badano procesy tworzenia się satelitów obiektów Pasa Kuipera obserwowanych dopiero od 2001 roku. Są one wciąż odkrywane wokół ponad 500 znanych obecnie KBO.

“W ciągu roku od odkrycia pierwszego satelity obiektu z Pasa, uczeni zaobserwowali siedem takich satelitów. Niespodziewanie, obserwacje przeprowadzone przez teleskopy naziemne i Kosmiczny Teleskop Hubble’a pokazały, że w bardzo wielu przypadkach księżyce obiektów KBO są tak duże, lub prawie tak duże, jak macierzyste ciała przez nie obiegane” – powiedział dr S. Alan Stern, dyrektor Wydziału Badań Kosmicznych w SwRI. “Odkrycie takiej ilości podwójnych, lub kwazi-podwójnych, obiektów jest dla społeczności naukowej prawdziwą niespodzianką“.

Badania Sterna nie polegają na obserwacjach, ale na próbie zrozumienia w jaki sposób mogą powstawać takie pary obiektów KBO. Standardowy model powstawania dużych satelitów opiera się na zderzeniach nadlatującego obiektu z macierzystym ciałem. Model wyjaśnił powstanie układów Pluton-Charon i Ziemia-Księżyc.

Stern poddaje w wątpliwość twierdzenie, że satelity obiektów Pasa Kuipera mogły powstać w ten sposób. Zderzenia o odpowiedniej wielkości okazują się nie spełniać warunków energetycznych.

Pociąga to za sobą dwie możliwości: satelity KBO nie powstały w wyniku zderzeń lub też zdolność ich powierzchni do odbijania światła (pozwalająca ocenić rozmiary) została niedoszacowana.

“Jeśli albedo ich powierzchni jest większe niż dotąd sądziliśmy, obiekty te są mniejsze i mają mniejsze masy. Wymagałoby to mniejszych i mniej energetycznych zderzeń aby mogły powstać układy podwójne, które obserwujemy” – powiedział Stern.

W przyszłym roku NASA umieści w Kosmosie Space Infrared Telescope Facility (SIRTF). Pomoże on zmierzyć zdolność odbijania światła (a więc i rozmiary) tych obiektów. Natomiast na 2006 rok planowane jest wystrzelenie sondy do Plutona i obiektów Pasa Kuipera. Będzie to pierwsza misja bezpośrednio badająca te rejony Układu Słonecznego.