Serie testów jednego z naukowych instrumentów – spektrometru Mossbauera – na łaziku NASA Mars Exploration Rover „Spirit” pozwoliły inżynierom i naukowcom ustalić, w jaki sposób można korzystać z instrumentu mimo widocznych problemów odkrytych w sierpniu.

Testy wskazały, że wszystkie instrumenty naukowe zarówno na łaziku „Spirit” jak i „Opportunity” są w doskonałej kondycji i będzie można w pełni je wykorzystać do zbadania Marsa w styczniu.

Spektrometr Mossbauera, znajdujący się na łaziku „Spirit”, który służyć miał do identyfikacji związków żelaza w skałach i glebie, uzyskał dane, które nie spełniły oczekiwań podczas pierwszego sprawdzianu w locie 3 miesiące temu. W systemie kierowania, który wibruje szybko źródłem promieniowania gamma wewnątrz instrumentu odkryto częściowe ograniczenie w ruchu.

System sterowania ma możliwość dostrajania. Możemy zmienić jego szybkość oraz częstotliwość” – powiedział dr Steve Squyres z Cornell University, głównodowodzący instrumentami naukowymi na łazikach. – „Znaleźliśmy zespół parametrów, który pozwoli nam korzystać ze spektrometru Mossbauera poprawnie, w przypadku gdy zachowa się on na Marsie tak jak obecnie się zachowuje„.

Poprawne działanie będzie można otrzymać poprzez zwiększenie częstotliwości periodycznych ruchów urządzenia. „Przy tych ustawieniami, cokolwiek by się stało podczas lotu, nie zmniejszy to jakości danych, które będziemy otrzymywać z urządzenia” – powiedział dr Gostar Klingelhofer, główny naukowiec zajmujący się spektrometrami Mossbauera na łazikach. – „Instrument został zaprojektowany tak, że posiada margines, który umożliwia dokonanie zmian, które nie wpłyną na poprawność jego działania„.

Dość prawdopodobnym wytłumaczeniem takiego niepoprawnego działania instrumentu jest silne wibrowanie statku podczas startu, które spowodowało zmiany pozycji wewnątrz urządzeń spektrometru.

Lądowanie na Marsie jest bardzo ryzykowne. Wiele prób zakończyło się fiaskiem. Nawet jeśli cały statek wyląduje już na Marsie, część jego komponentów może zostać uszkodzona. „Nie możemy być nigdy na sto procent pewni, że po lądowaniu na Marsie, instrumenty które obecnie działają poprawnie, zachowają wciąż swoją dyspozycję” – powiedział Squyres. – „Odetchniemy z ulgą kiedy po lądowaniu sprawdzimy kondycje wszystkich instrumentów i będzie ona zadowalająca„.

Kolejny problem, który ujrzał światło dzienne w związku z testami w locie, dotyczy także spektrometru Mossbauera. Okazało się, że na łaziku „Opportunity”, wewnętrzny kanał kalibracji spektrometru Mossbauera nie działa prawidłowo. Jednak nie ma się co martwić, ponieważ instrument posiada zewnętrzny system kalibracji, który podoła temu problemowi.

„Spirit” osiągnie krater Gusev na Marsie 4 stycznia 2004 roku. Trzy tygodnie później nadleci „Opportunity” i wyląduje na płaskowyżu Meridiani Planum. Każdy łazik zbada historię wody na planecie i uzyska informacje na temat możliwości istnienia życia na Marsie.

Autor

Zbigniew Artemiuk