Księżyce Saturna i Jowisza od dawna intrygowały naukowców jako główne hipotetyczne miejsce istnienia życia w Układzie Słonecznym. Ich powierzchnia i struktura wewnętrzna znacznie przypomina ziemską w różnych etapach jej historii. W celu dalszej eksploracji tych ciekawych ciał niebieskich NASA opracowała nowe urządzenie do autonomicznego wykrywania życia w ich wodnych gejzerach.

Zdjęcie gejzerów Enceladusa wykonane przez sondę Cassini 30 listopada 2010 r

Ocean Worlds Life Surveyor (OWLS) może zbierać próbki wody podczas przelotów przez gejzery i badać je pod kątem obecności mikroorganizmów. Do tej pory żadna misja nie została wyposażona w taką technologię. OWLS to zespół instrumentów badający życie na różnym poziomach. Przykładowe funkcje niektórych z nich to: wykrywanie oznak drobnoustrojów, takich jak bakterie jednokomórkowe lub eukarionty w próbkach wody. Zajmować się tym będą między innymi mikroskopy rejestrujące obraz (dzięki czemu będziemy mogli szukać pływających komórek) oraz spektrometr mas (do poszukiwania chemicznych elementów budulcowych, które podtrzymują życie). Ponadto mikroskopy wykorzystują zarówno techniki holograficzne, jak i techniki pola świetlnego, aby umożliwić obrazowanie fluorescencyjne. OWLS zintegruje w sobie dwa najnowocześniejsze podsystemy: system analizy elektroforezy organicznej kapilarnej (OCEANS), odpowiadający za różne typy elektroforez i system obrazowania wolumetrycznego o istniejącej żywotności (ELVIS), zajmujący się mikroskopami. Jednak podczas funkcjonowania tak daleko od nas wszelkie oznaki życia muszą być przekazywane przy minimalnej ilości danych. Aby osiągnąć 1000-krotną redukcję danych, OWLS opiera się na algorytmach  autonomii naukowej, które podsumowują i ustalają priorytety danych pokładowych, sprawiając, że najbardziej przekonujące wyniki są przekazywane naukowcom w pierwszej kolejności. Testy przeprowadzone z OWLS w ekstremalnie słonym jeziorze Mono w Kalifornii, które według naukowców może być podobne do słonych wód oceanów Europy i Enceladusa, z powodzeniem „odkryły” tam życie. Po odrobinie udoskonaleń naukowcy NASA zapewniają gotowość OWLS do wyprawy na lodowe księżyce.

„Zademonstrowaliśmy pierwszą generację pakietu OWLS” – powiedział w oświadczeniu Peter Willis, współkierownik projektu OWLS i kierownik naukowy z JPL. „Następnym krokiem jest dostosowanie i miniaturyzacja do konkretnych scenariuszy misji”.

Pierwsza wersja OWLS, która ma zostać zmniejszona w przyszłości

Niestety opracowanie i rozwój OWLS przyszedł za późno, by można było go włączyć do programu Jupiter Icy Moons Explorer (JUICE) Europejskiej Agencji Kosmicznej, który wystartuje w 2023 roku, lub misji NASA Europa Clipper, która rozpocznie się w 2024 roku. Zaproponowano jednak kilka misji powrotu na Enceladusa. Naukowcy z Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory przedstawili NASA koncepcję misji o nazwie Orbilander, która miałaby działać zarówno jako orbiter, jak i lądownik na Enceladusie. Kolejna jest domniemana, prywatnie finansowana misja Enceladus Breakthrough Initiatives. Misja odrzucona wcześniej przez NASA, zwana Enceladus Life Finder, może również w pewnym momencie zostać przywrócona.

Miejmy nadzieję, że kolejne misje zostaną zaplanowane i dowiemy się więcej o tych fascynujących obiektach dzięki technologii OWLS.

Korekta – Matylda Kołomyjec