Kiedy we wrześniu 2022 roku po raz pierwszy w historii podjęto realną próbę rozwoju obrony planetarnej Ziemi, poruszyła cały świat nauki i technologii. Nie dość, że misja DART, będąca testem technologii stosowanej w takiej obronie, bez większych problemów doszła do skutku, to ponadto zakończyła się zupełnym sukcesem. Wskazuje na to kolejna porcja danych.

Celem testu DART było empiryczne sprawdzenie wykonalności zmiany trajektorii asteroidy poprzez zderzenie kinetyczne. Aby to osiągnąć, na Dimorfosa, naturalnego satelitę planety karłowatej Didymosa, nakierowano statek kosmiczny wielkości lodówki — mimo że układ tych dwóch ciał nie stanowi zagrożenia dla Ziemi. Dane uzyskane w ten sposób okazały się co najmniej zadowalające.

Schemat przekierowania Dimorfosa przez misję DART

Dzięki danym dotyczącym czasu, prędkości, energii, miejsca i kąta uderzenia, a także właściwości geofizycznych Dimorphosa i Didymosa, udało się określić, że DART uderzył około 25 metrów od geometrycznego środka Dimorfosa. Ponadto określono zmianę pędu tego naturalnego satelity, na podstawie której obliczono zmianę jego okresu orbitalnego — wbrew oczekiwanej wartości siedmiu minut, zmiana ta wyniosła przeszło 33 minuty. Oznacza to, że misja zakończyła się nieco inaczej, niż się spodziewano, acz wartość tej zmiany wciąż mieści się w zakresie przewidywanych wartości.

Wnioski te zostały dodatkowo wsparte danymi o zmianie prędkości Diformosa, która wynika z efektu odrzutu — w wyniku kolizji od satelity odłamały się ogromne fragmenty skalne, które z ogromną szybkością poszybowały w przeciwną stronę, nadając dodatkowego pędu naturalnemu satelicie Didymosa. Jak oszacowano, wyrzut pozbawił Dimorfosa od 3 do 30% energii kinetycznej, mając masę od setek do tysięcy kilogramów. Nadto zaobserwowano, że materiał ogonowy przemieścił się w kierunku Słońca na odległość 150-250 kilometrów, zanim ciśnienie promieniowania słonecznego odwróciło jego kierunek. Autorzy badań stwierdzili, że masa tego materiału wynosiła około 13 milionów kilogramów, z przeciętnym rozmiarem cząstek wynoszącym około 2 milimetry.

Wyniki badań naukowych z misji DART stanowią ważny krok w kierunku zrozumienia fizyki uderzeń asteroid na ciała niebieskie i obrony planetarnej. Pomimo że misja ta była przeprowadzona na jednej asteroidzie, to wyniki badań dają nadzieję na skuteczne wykorzystanie tej metody w przyszłości w obronie Ziemi przed zagrożeniami ze strony asteroid.

Korekta – Matylda Kołomyjec

Autor

Avatar photo
Franciszek Badziak

Entuzjasta fizyki, matematyki i astronomii, licealista. Jeśli go spytacie, co ceni w życiu najbardziej, odpowie, że nie ma czasu, bo gdzieś się spieszy. Poza naukami ścisłymi interesuje się muzyką jazzową, gra na perkusji i łazi po Tatrach.