Czy nasza planeta jest oazą życia w martwym Wszechświecie? Dwadzieścia lat temu naukowcy twierdzili, że raczej tak. Obecnie ich zdanie stało się przychylne istnieniu życia poza Ziemią i dziedzina astrobiologii (egzobiologii) przeżywa renesans. W Instytucie Badawczym ESA w Frascati we Włoszech odbyły się warsztaty astrobiologiczne, piersze tego rodzaju w Europie.

W instytucie ESRIN (European Space Research Institute) około 200 naukowców reprezentujących tak różnorodne dziedziny nauki, jak astrofizyka, geologia, ekologia, biologia czy chemia, założyli Europejską Sieć Astrobiologii (European Exo/astrobiology Network), aby koordynować coraz większe przedsięwzięcia. Celem ESA było właśnie zacieśnienie więzi między społecznością astrobiologów.

Europa bierze bardzo aktywny udział w badaniach możliwości istnienia życia poza Ziemią od wczesnych lat 90 minionego wieku. W 2004 roku na ISS ma zostać umieszczone EXPOSE, urządzenie badające wpływ przebywania w kosmosie na organizmy żywe. Duży wkład w rozwój astrobiologii zawdzięczamy działającemu w latach 1995-98 ISO – Kosmiczne Obserwatorium Podczerwieni. Wykryło ono wodę oraz cząsteczki organiczne w przestrzeni kosmicznej.

Program badań nabiera poważnego przyspieszenia dzięki planowanej na rok 2003 misji Mars Express. Dostarczy ona na Czerwoną Planetę lądownik Beagle 2, który będzie zawierał wiertło. Ma ono wwiercić się w marsjański grunt na głębokość 1,5 metra. W 2011 roku (po starcie w 2003) do komety Wirtanen ma dotrzeć sonda Rosetta, która z kolei określi, czy faktycznie to kometom zawdzięczamy obecność cegiełek życia na Ziemi.

Kolejną planowaną europejską misją jest Darwin, mający szukać śladów życia na podobnych do Ziemi planet poza Układem Słonecznym. Wystrzelony w 2014 roku będzie punktem kulminacyjnym badań. Złożona misja będzie popredzona dwiema misjami technologicznymi – SMART 2 i 3 – oraz ewentualnie misją Eddington, mającą określić ilość gwiazd, wokół których krążą planety ziemskiego typu.

W 2007 ma zostac wystrzelony Herschel, znany wcześniej jako FIRST, który ma kontynuować osiągnięcia obserwatorium ISO w poszukiwaniu złożonych cząsteczek, które wywołały “rozruch” kształtowania się życia na Ziemi i gdziekolwiek indziej.

Ostatecznym celem ESA jest wysłanie misji załogowej na Marsa. Ponieważ jest to bardzo ambitny cel, wymagać będzie jeszcze bardzo dużo przygotowań i udoskonalenia robotów.

W ramach powołanej sieci badawczej będą się regularnie odbywały spotkania astrobiologów, utworzona zostanie baza wiedzy eksperckiej, przyciągani będą młodzi naukowcy. Dziedzina egzobiologii zostanie wypromowana, co ma stymulować wzrost funduszy ze źródeł państwowych i międzynarodowych. Zostanie również nawiązana współpraca z odpowiednimi organizacjami w Stanach Zjednoczonych.

Autor

Wojciech Rutkowski