Poszukując planet pozasłonecznych w ramach projektu SuperWASP w 2012 roku, astronomowie z Uniwersytetu Rochester zaobserwowali nietypowe zmiany jasności gwiazdy J1407. Zaproponowali wówczas, że może ona być okrążana przez planetę otoczoną systemem pierścieni. Najnowsze badania ukazują, z jak nietypowym obiektem mamy do czynienia.

Planeta J1407b najprawdopodobniej jest gazowym olbrzymem o masie od 10 do 40 razy większej od masy Jowisza i okrąża swoją gwiazdę w ciągu dziesięciu lat. Otoczona jest gigantycznym systemem pierścieni. Jego średnica jest równa około 120 milionów kilometrów, czyli jest ponad dwieście razy większa od średnicy pierścieni Saturna. Jeden z astronomów, Matthew Kenworthy, twierdzi, że gdyby na miejscu pierścieni Saturna znajdowały się pierścienie planety J1407b, moglibyśmy dostrzec je bez trudu na niebie jako obiekt wielokrotnie większy, niż Księżyc w pełni.

System składa się z ponad 30 pierścieni, których masa jest porównywalna do masy Ziemi. W odstępach między nimi mogły uformować się satelity planety. Astronom Eric Mamajek zwraca uwagę na to, że podczas trwających wiele dni zaćmień pierścienie blokują do 95% światła gwiazdy, zgromadzonego w nich materiału jest więc wystarczająco dużo, aby takie księżyce mogły się uformować. Szczególnie interesująca jest jedna z przerw pomiędzy pierścieniami. Bardzo możliwe, że uformował się tam satelita o masie większej od masy Marsa i nieco mniejszej od Ziemi. Jego okres obiegu wokół planety byłby równy około dwóch lat.

Naukowcy przewidują, że w ciągu następnych milionów lat wygląd pierścieni będzie się zmieniał – będą się one stawać coraz cieńsze, a mogą nawet całkowicie zaniknąć w wyniku tworzenia się satelitów z materiału otaczającego planetę.

Od kilkudziesięciu lat znana jest już teoria, że planety podobne do Jowisza czy Saturna są początkowo otoczone dyskiem materiału, z którego z czasem formują się satelity. Aż do 2012 roku nikt jednak nie zaobserwował takiego systemu pierścieni poza Układem Słonecznym. Obserwacje zaćmień gwiazd spowodowanych przez obiekty podobne do J1407b są jak na razie jedynym sposobem na badanie początkowego etapu tworzenia się satelitów, dlatego też astronomowie poszukują innych obiektów tego typu oraz czekają na kolejne zaćmienie gwiazdy J1407, aby móc prowadzić dalsze badania.

Autor

Avatar photo
Katarzyna Mikulska

Od 2013 roku związana z Klubem Astronomicznym Almukantarat