Smithsonian Astrophysical Observatory (SAO), część Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics w Cambridge w Massachusetts, ogłosiło listę astronomów-amatorów, którzy otrzymają doroczną nagrodę Edgara Wilsona za rok 2002. Nagroda została ustanowiona jako część testamentu biznesmena Edgara Wilsona z Lexington w Kentucky i jest nadzorowana przez SAO.

Następująca siódemka szczęśliwców otrzyma pamiątkowe plakietki i nagrody pieniężne:

  • Vance Avery Petriew z Reginy w Kanadzie za wizualne odkrycie komety P/2001 Q2 18 sierpnia 2001 roku
  • Kaoru Ikeya z Mori w Japoni oraz Daqing Zhang z Kaifeng w Chinach za niezależne odkrycie komety C/2002 C1 1 lutego 2002 roku
  • Douglas Snyder z Palominas w Arizonie i Shigeki Murakami z Matsunoyamy w Japoni za niezależne wizualne odkrycie komety C/2002 E2 11 marca 2002 roku
  • Syogo Utsunomiya z Minami-Oguni w Japoni za wizualne odkrycie komety C/2002 F1 18 marca 2002 roku
  • William Kwong Yu Yeung z Benson w Arizona za odkrycie komety P/2002 BV przy pomocy kamery CCD

Obserwatorzy Ikeya, Zhang i Utsunomiya zostali wcześniej wyróżnieni nadaniem kometom ich nazwisk. Kometa C/2002 F1 jest trzecią kometą noszącą nazwisko Utsunomiya; jest on również laureatem zeszłorocznej nagrody Edgara Wilsona za odkrycie komety C/2000 W1 (Utsunomiya-Jones). Ikeya uzyskał sławę odkryciem łańcucha pięciu komet w latach 60-tych ubiegłego wieku, w tym komety C/1965 S1 (Ikeya-Seki) – prawdopodobnie najjaśniejszej komety minionego stulecia – widzialnej w świetle dziennym gołym okiem podczas zbliżania się do Słońca w październiku 1965 roku.

Na początku XVII wieku Johannes Kepler uważał, że na niebie jest więcej komet niż ryb w oceanie. Wielu innych ludzi kierowało później swój wzrok na wrogich gości zmierzających w kierunku Ziemi, kiedy to komety były postrzegane jako nośniki przeznaczenia, przyczyny trzęsień Ziemi, katastrof, głodu, porażek w bitwach i zwiastuny śmierci królów. Cofając się do starożytności, nagłe pojawienia się komet, ich niezwykłe rozmiary oraz niespodziewane przyloty i szybkie znikanie wywoływały ogromny strach, niezależnie od tego gdzie je widziano.

Setki komet zaobserwowano i uwieczniono od wynalezienia teleskopu w 1609 roku, a liczba odkryć znacznie wzrosła po udoskonaleniu go w XVIII wieku. Dziś niemal każdy ma szansę wziąć udział w tym niezwykłym wysiłku poszukiwawczym – czy to uzbrojony w sprzęt domowej produkcji, czy też profesjonalny teleskop.

Charles Messier był jednym z najsłynnieszych łowców komet. Przegapił jedynie powrót komety Halley’a w grudniu 1758 roku, ale w ciągu kolejnych 15 lat niemal wszystkie widoczne na niebie komety zostały odkryte właśnie przez Messiera. Plotka głosiła, że poruszyłoby go bardziej odkrycie komety przez rywala niż śmierć jego własnej żony.

Blisko dwieście lat później – w czasach obecnych – astronomowie-amatorzy kontynuują poszukiwania komet w nadziei, że ich nazwisko zostanie uwiecznione. Walka ze wzrastającym zanieczyszczeniem pola obserwacyjnego światłami oraz współzawodnictwo z zawodowymi obserwatorami nieba czynią to wyzwanie trudniejszym niż kiedykowiek. Na przestrzeni wieków ustanawiano różne nagrody dla łowcow komet, ale największą obecnie znaną jest właśnie nagroda Edgara Wilsona.

Sześć wizulanych odkryć czterech róznych komet w zeszłym roku to największa ilość odkryć obiektów tego typu od 1994 roku. Zautomatyzowane przeszukiwanie nieba przy pomocy kamer CCD i dużych, profesjonalnych teleskopów zdominowało tę dyscyplinę od 1998 roku. Odkrycie Utsunomii zostało dokonane przy pomocy dużej lornetki (25×150). Innych odkryć dokonano przy pomocy teleskopów o średnicy luster od 25 do 50 centymetrów.

Odkrycie Yeunga zostało dokonane 21 stycznia 2002 roku, ale zgłosił on obiekt jako gwiazdowy; zdjęcia CCD wykonane przez Timothy’ego Spahra w SAO na Mount Hopkins w Arizonie w maju dowiodły jednak, że P/2002 BV jest kometą, co obwieszczono 9 maja.

Najjaśniejsza z nowo odkrytych komet, C/2002 C1 (Ikeya-Zhang), była widoczna gołym okiem przez obserwatorów z północnej półkuli na przestrzeni marca i kwietnia, Cieszyła się specjalnym zainteresowaniem z tego powodu, że był to jej pierwszy powrót do Układu Słonecznego od roku 1661. Kometa C/2002 C1 jest obecnie kometą z najdłuższym znanym okresem obiegu (341 lat). Słynna kometa Halley’a okrąża Słońce w ciagu 76 lat.

W roku 2001 jedynie dwóch laureatów otrzymało nagrodę za samodzielne odkrycie (Albert Jones z Nowej Zelandii i Syogo Utsunomiya). Z 20 laureatów nagrody w pierwszych czterech latach od ustanowienia, 12 otrzymało ją za wizualne odkrycie, siedmiu za odkrycie przy pomocy kamery CCD, jeden za odkrycie z fotografii. Najwięcej nagród otrzymali dotychczas Amerykanie, Japończycy i Australijczycy. W latach, w których nie znaleziono godnych wyróżnienia łowców komet, nagroda była dzielona pomiędzy astronomów-amatorów przez Central Bureau for Astronomical Telegrams (CBAT) aby wesprzeć popularyzację poszukiwań i badań komet.

Autor

Łukasz Wiśniewski