Cyfrowe Archiwum Uranii wzbogaciło się o kolejne egzemplarze czasopisma. Od kilku dni dostępne jest kolejne dziesięć roczników, co oznacza że internauci mają dostęp już do całości przedwojennych roczników „Uranii”, jednego z najstarszych popularnonaukowych czasopism astronomicznych na świecie.

Wśród zasobów archiwum można znaleźć m.in. artykuły pisane przez prof. Antoniego Opolskiego, który prawdopodobnie jest najstarszym żyjącym astronomem na świecie – w tym roku obchodził 100-lecie swoich urodzin. Na przykład w numerze 3/1937 znajdziemy przekrojowy artykuł 25-letniego wtedy Antoniego Opolskiego, zatytułowany Źródła promieniowania gwiazd. Jest także ostatni numer Uranii wydany przed wybuchem II wojny światowej (3/1939), po którym nastąpiła kilkuletnia przerwa w ukazywaniu się czasopisma.

Z innych ciekawostek, w numerach 1-2/1930 i 3-4/1930 czytelnicy znajdą notatki o odkryciu planety transneptunowej – Plutona (obecnie wykluczonego z grona planet). Z kolei numer 1/1937 informuje o gwiazdach nowych o niezwykle dużej jasności, które współcześnie nazywamy supernowymi.

W numerze 4/1937 mowa o potrzebie zakładania obserwatoriów szkolnych. Współcześnie idea ta jest realizowana np. w formie kujawsko-pomorskich „astrobaz”. Być może pierwszą astrobazą było szkolne obserwatorium astronomiczne przy Zakładzie Naukowo-Wychowawczym Ojców Jezuitów w Bąkowicach pod Chyrowem (okolice Przemyśla), szerzej przedstawione w numerze 2/1938. Obecnie miejscowość ta znajduje się poza granicami Polski.

Z Cyfrowego Archiwum Uranii korzystać mogą bez ponoszenia opłat wszyscy internauci. Można w nim przeglądać, a także pobierać na swój komputer, zeskanowane archiwalne numery „Uranii”. Są to pełne, kompletne skany każdego numeru, przetworzone do formatu PDF oraz do popularnego w bibliotekach cyfrowych formatu DjVu. Dodatkowo tekst w plikach został rozpoznany automatycznym oprogramowaniem OCR, co pozwala na przeszukiwanie treści danego numeru. Każdy z numerów dysponuje także osobną podstroną ze spisem treści. W chwili obecnej w archiwum brakuje numeru 2/1932, ale redakcja „Uranii” poinformowała, że prowadzi rozmowy z bibliotekami posiadającymi ten egzemplarz i wkrótce udostępni jego skan. Archiwum będzie też dalej sukcesywnie poszerzane o kolejne roczniki, a także o przeszukiwalny indeks dla całego archiwum. Adres archiwum to http://urania.pta.edu.pl/archiwum.

Autor

Krzysztof Czart