Zdjęcie w tle: Axiom Space

Działania Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego nie zakończyły się po pierwszych pięciu dniach misji Axiom-4 – następne były wypełnione tak samo intensywną pracą. Oprócz kontynuowania badań związanych z wcześniej rozpoczętymi eksperymentami wprowadzone zostały również nowe oraz odbyło się wiele sesji edukacyjnych dla młodzieży na Ziemi w Polsce. Działania edukacyjne stanowią bardzo ważny, około dwudziestoprocentowy, aspekt misji IGNIS.

Szósty dzień misji

Pojawiło się nagranie rozmowy odbytej poprzedniego dnia między Peggy Whitson i Sławoszem Uznańskim-Wiśniewskim a główną szefową naukową Axiom Space – Lucie Low. W trakcie dyskusji poruszony został temat promieniowania czyhającego na astronautów w kosmosie. Zostało przedstawione jego negatywne działanie na organizm człowieka oraz sposoby ochrony przed nim, które są testowane na ISS. Pokazany został również sprzęt mierzący poziom promieniowania w przestrzeni kosmicznej zaprojektowany przez polskich inżynierów.

axiomspace

Peggy Whitson i Sławosz Uznański-Wiśniewski w trakcie rozmowy z Lucie Low.

Podczas gdy na Ziemi oglądano przedstawioną powyżej rozmowę, na orbicie kontynuowano prowadzenie badań. Peggy Whitson przeprowadzała eksperyment Cancer in LEO, w którym obserwuje zachowanie komórek raka w warunkach mikrograwitacji. Shubhanshu Shukla sprawdzał zanik mięśni w kosmosie w ramach badań miogenezy. Tibor Kapu w doświadczeniu Rad Nano Dosimeter mierzył poziom promieniowania na ISS. Ponadto pracował on nad VITAPRIC, w którym hoduje na orbicie rośliny bogate w składniki odżywcze. Jego pozanaukową aktywnością tego dnia było połączenie z węgierskimi dziennikarzami. Wykonane zostały również ultradźwiękowe skany, które są częścią Telemetric Health AI i pozwalają sprawdzić, jak loty kosmiczne wpływają na układ krążenia. Sławosz Uznański-Wiśniewski tymczasem wprowadził w życie nowe eksperymenty misji IGNIS.

1. PhotonGrav

Jest to eksperyment, który ma na celu sprawdzenie, czy komunikacja bez udziału mięśni jest możliwa. Za pomocą spektroskopii w podczerwieni odczytuje się sygnały emitowane bezpośrednio z mózgu i łączy z komputerem, który ma je interpretować. Osiągnięcia tego badania mogą zostać wykorzystane nie tylko w kosmosie, ale także na Ziemi, chociażby w komunikacji z osobami z ograniczoną mobilnością.

POLSA

Logo eksperymentu PhotonGrav.

2. EEG Neurofeedback

Polega on na tym, że astronauta dostaje sprzęt, który za pomocą elektroencefalografii monitoruje jego fale mózgowe. Dzięki temu może on kontrolować poziom aktywności swojego mózgu oraz regulować stany psychiczne. Prościej rzecz ujmując, jeżeli widzi, że jego mózg „zmniejsza obroty”, to może zmobilizować się do zwiększenia koncentracji. Eksperyment prowadzony jest przez Akademię Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku.

POLSA

Logo eksperymentu Neurofeedback EEG.

3. Wireless Acoustics

Na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej praktycznie bez przerwy działają wszelkiego rodzaju komputery, akumulatory, czy inne sprzęty, co wiąże się ze znacznym hałasem, który jest męczący dla człowieka i negatywnie wpływa na jego stan psychiczny. Z tego powodu należy nieustannie monitorować poziom dźwięku, co jest robione w trakcie tego eksperymentu za pomocą nowych, dużo mniejszych i wygodniejszych urządzeń.

POLSA

Logo eksperymentu Wireless Accoustics.

Siódmy dzień misji

Rozpoczęty został eksperyment Voyager Displays, który sprawdza, jak w trakcie lotów zmieniają się ruchy gałki ocznej, kontrola wzroku oraz koncentrowanie wzroku na konkretnych przedmiotach. Jego celem jest późniejsza możliwość zbudowania bardziej intuicyjnej aparatury na statkach kosmicznych. Ponadto Shubhanshu Shukla zapoczątkował badanie nad cyjanobakteriami i ich zachowaniem w mikrograwitacji, które może skutkować opracowaniem lepszej aparatury podtrzymującymi życie w późniejszych misjach. Tibor Kapu w Fruit Fly DNA Repair obserwował zmiany w DNA muszek owocowych zachodzące pod wpływem promieniowania w kosmosie. Kolejnym eksperymentem wprowadzonym tego dnia był ENPECHAR, który monitoruje orientację, stan psychiczny oraz kontakt z rzeczywistością astronautów w trakcie misji na ISS. W ramach aspektów edukacyjnych Tibor Kapu nagrywał dla projektu CORVUS filmy dla młodzieży z Węgier. Tymczasem Peggy Whitson przeprowadziła z młodymi kobietami nauki z Meksyku, Hiszpanii, Niemiec i Wielkiej Brytanii inspirującą dyskusję na temat BioGravity – inicjatywy Saudyjskiej Agencji Kosmicznej. Polak nic nowego nie rozpoczął, ale nie próżnował i kontynuował prowadzenie poprzednich eksperymentów.

axiomspace

Sławosz Uznański-Wiśniewski na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.

Ósmy dzień misji

Oprócz tego, że nie zaniechano pracy nad poprzednimi badaniami, wprowadzono Bone on ISS, gdzie sprawdzany jest stan kości w trakcie misji oraz ich niszczenie w wyniku przebywania w mikrograwitacji. Następnym rozpoczętym eksperymentem jest Suit Fabric Study, który ma na celu zbadanie przepływu ciepła przez ubrania w kosmosie. Kolejnym doświadczeniem jest Voice in Space, w ramach którego analizuje się zmiany tonu głosu w trakcie misji kosmicznych, a używany do tego jest elektroglottograf.

Tymczasem Sławosz Uznański-Wiśniewski kontynuował naukowe części misji IGNIS, a poza tym odbył pierwsze połączenie z młodzieżą polską. Odbyło się ono z Centrum Nauki i Techniki EC-1 w Łodzi. Prowadzącym spotkanie na Ziemi był Mateusz Kalisz z portalu AstroLife. Astronauta w trakcie połączenia odpowiadał na pytania zwycięzców konkursu organizowanego przez Polską Agencję Kosmiczną – „Zapytaj Astronautę”. W rozmowie Sławosz Uznański-Wiśniewski mówił o swoich wrażeniach, gdy zobaczył Ziemię z kosmosu, utylizacji odpadów na ISS, swojej codziennej rutynie, ciekawych doświadczeniach związanych ze spaniem w stanie nieważkości, oraz o tym, co go najbardziej zdziwiło, gdy przybył na pokład Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, czyli orientacji góra-dół, której zmiany niemal w ogóle się nie odczuwa. Gdy znajduje się teoretycznie do góry nogami, wydaje mu się, że to nie on się obrócił, a cała stacja pod jego stopami wraz z wszystkimi osobami, które się w niej znajdują. Pokazał również kilka eksperymentów, także wyłonionych w konkursie, a były to: zachowanie żyroskopu w stanie nieważkości, wirowanie wody w kubku na orbicie, wyliczenie masy za pomocą oscylacji kulki na sprężynie.

axiomspace

Sławosz Uznański-Wiśniewski w Cupoli.

Dziewiąty dzień misji

Po całym tygodniu nastał zasłużony dzień odpoczynku dla weteranów eksploracji kosmosu. Astronauci mieli czas, aby połączyć się ze swoimi bliskimi i dowiedzieć się, co u nich słychać na Ziemi. Oczywiście przeprowadzanie eksperymentów naukowych na orbicie jest fascynujące, ale również wyczerpujące, dlatego tak bardzo potrzebna była przerwa od codziennej rutyny, która następnego dnia pozwoliła na powrót do działania ze zdwojoną siłą.

Dziesiąty dzień misji

Przede wszystkim kontynuowano pracę nad poprzednimi eksperymentami, a poza tym rozpoczęto badania z udziałem wirtualnej rzeczywistości. Została ona wykorzystana w ramach Neuromotion VR do sprawdzenia, jak loty kosmiczne wpływają na zdolność mózgu do koncentracji, planowania i poruszania. Użyto również spektroskopii w bliskiej podczerwieni, aby zdobyć dane o aktywności mózgu w trakcie doświadczenia. Kolejnym nowym eksperymentem, również związanym z działaniem mózgu, był Acquiered Equivalence Test, gdzie sprawdzano, jak zmienia się zdolność uczenia i adaptacji przed, w trakcie i po zakończeniu misji. W tym celu robiono astronautom testy, w których musieli skojarzyć ze sobą obrazki – pozornie proste zadanie, a może przynieść niezliczoną ilość informacji dla naukowców. Oprócz tego został sprawdzony stan zdrowia fizycznego astronautów poprzez neuromusklarne stymulacje elektryczne. Ponadto Tibor Kapu spotkał się z węgierskimi dziennikarzami, aby opowiedzieć im o swoich doświadczeniach z pierwszej połowy misji.

Tego dnia zrealizowane zostało również połączenie krótkofalarskie ARISS między Sławoszem Uznańskim-Wiśniewskim a młodzieżą przebywającą na Uniwersytecie Wrocławskim. Tutaj również laureaci konkursu „Zapytaj Astronautę” mieli szansę zadać pytania Polakowi na orbicie. Opowiedział on o pracy astronauty, początkach swojej kariery, przyszłości misji kosmicznych, skutkach przebywania w kosmosie, posiłkach na ISS, kontaktach z bliskimi w trakcie pobytu na orbicie, zachowywaniu higieny w kosmosie i działaniach podjętych w trakcie przygotowań do misji.

POLSA

Jedna z uczestniczek spotkania zadaje pytanie Sławoszowi Uznańskiemu-Wiśniewskiemu.

Jedenasty dzień misji

Rozpoczęte zostały badania nad nowymi eksperymentami, między innymi Sprouts, który ma na celu obserwację nasion roślin oraz ich wzrostu w stanie nieważkości. Microfluidics Design to doświadczenie, w którym sprawdzane jest zachowanie mikrofluidów w warunkach mikrograwitacji. Ponadto Shubhanshu Shukla wykonał demonstrację edukacyjną pokazującą, jak brak grawitacji wpływa na mieszanie substancji, przejścia fazowe i reakcje produkujące gazy i ciepło. Peggy Whitson odbyła rozmowę ze studentami z Korei Południowej, która była częścią programu Human In Space. Była to nagroda dla zespołów artystycznych, których prace zostały pokazane na Międzynarodowej Stacji Kosimicznej.

Sławosz Uznański-Wiśniewski jeszcze raz połączył się przez krótkofalę z polską młodzieżą, tym razem z terytorium Politechniki Rzeszowskiej. Szczęśliwcy zostali wybrani drogą tego samego konkursu, co poprzednio. Polak opowiadał o doświadczeniach z Ziemi, które pomogły mu później na ISS, o swoich odczuciach w trakcie lotu, przyznał, że nadal ma drobne problemy z kontrolowaniem poruszania się w stanie nieważkości, ale sprawia mu to niejaką przyjemność, oraz że jego ulubionym zajęciem w czasie wolnym jest podziwianie piękna Ziemi z Cupoli.

Dwunasty dzień misji

Działania podjęte tego dnia obejmowały głównie kontynuację eksperymentów rozpoczętych w poprzednich dniach. Ponadto Sławosz Uznański-Wiśniewski i Peggy Whitson połączyli się z Sonią Gavankar McKay. Rozmowa była trochę luźniejsza, a jej uczestnicy mogli delektować się smakiem „kosmicznych pierogów”. Polak przyznał, że jest z nich ogromnie dumny, ponieważ są ważnym aspektem polskiej kultury, którą mógł się podzielić z resztą towarzyszy na ISS. Nagrane zostały również odpowiedzi na pytania uczniów, które nie zdążyły zostać zadane podczas połączeń z Łodzi oraz Wrocławia.

axiomspace

Peggy Whitson i Sławosz Uznański-Wiśniewski jedzący pierogi na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.

Trzynasty dzień misji

Pomimo iż nie rozpoczęto żadnych nowych badań, ten dzień był wypełniony intensywną pracą nad tymi już podjętymi. Ponadto polski astronauta odbył pierwszą konferencję prasową z kosmosu. W wydarzeniu brały udział takie osobistości jak: dr Marta Wachowicz – prezes POLSA, prof. Maria Mrówczyńska – Wiceminister Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Joanna Kalinowska – Dyrektor Rozwoju CNK oraz dr Aleksandra Bukała – kierownik misji IGNIS. Rozmowa dotyczyła głównie warunków życia na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, współpracy międzynarodowej oraz eksperymentów naukowych z polskim udziałem.

POLSA

Konferencja prasowa z kosmosu.

Misja zaczyna zbliżać się ku końcowi, jednak astronauci nie próżnują. Wykorzystują okazję do przebywania w stanie nieważkości do samego końca i rzetelnie wykonują powierzone im zadania. Teraz pozostaje tylko czekać na ich szczęśliwy powrót.

Korekta – Alicja Seliga