Zdjęcie w tle: Wikisky
Gwiazdozbiór Raka to mała konstelacja nieba północnego, najsłabsza ze wszystkich zodiakalnych konstelacji – składa się ze blabo świecących gwiazd. Rak jest gwiazdozbiorem starożytnym, związanym ze słynnymi dwunastoma pracami Heraklesa. Został po raz pierwszy skatalogowany przez greckiego astronoma Ptolemeusza w II wieku n.e.
Powyższy obrazek pochodzi z pracy Jana Heweliusza pod tytułem „Uranographia” i przedstawia wizję Raka na tle tworzących jego konstelację gwiazd.
Według mitu Herakles za zabicie swojej żony i trzech synów miał wykonać dwanaście prac dla króla Eurysteusa. Drugą z prac było zabicie hydry lernejskiej. Herakles wraz ze swym bratankiem Jolaosem udał się do Lerny, gdzie przy brzegu rzeki mieszkał potwór. Mocarz wywabił go z nory za pomocą zapalonych strzał i zaczął z nim walczyć, gdy z drugiej strony bagna wyłonił się potworny rak Karkinos. Ruszył on na Jolaosa i jednym potężnym uderzeniem swoich szczypców odrzucił chłopaka w bagna. Herakles rzucił mu się na pomoc i potężnym ciosem maczugi zmiażdżył skorupę potwora. Rak poległ w walce z herosem, ale Hera, która nienawidziła Heraklesa, doceniła ofiarę Karkinosa i z wdzięczności umieściła go wraz z hydrą na nieboskłonie, zamieniając ich w gwiazdozbiory Raka i Hydry.
2000 lat temu gwiazdozbiór Raka był punktem, przez który Słońce przechodziło podczas letniego przesilenia. Jednak na skutek precesji punkt przesilenia letniego przesunął się do gwiazdozbioru Bliźniąt. Teraz przez gwiazdozbiór Raka Słońce przechodzi w okresie od 21 lipca do 10 sierpnia.
Mimo tego, że gwiazdozbiór Raka jest dość blady, łatwo go odnaleźć na niebie. W Polsce gwiazdozbiór ten możemy obserwować od zimy do wiosny; znajdziemy go ponad głową Hydry, pomiędzy Bliźniętami a Lwem. Wśród sąsiadów Rak ma również m.in. Rysia, Małego Psa, Hydrę czy wspomnianego już Lwa.
Powyższy fragment mapy nieba przedstawia gwiazdozbiór Raka w otoczeniu sąsiednich gwiazdozbiorów. Białe okręgi z przypisanymi numerami to oznaczenia obiektów z katalogu Messiera – galaktyk, gromad.
Gwiazdozbiór Raka ma kilka obiektów godnych uwagi. Interesujące są gwiazdy Gamma (γ) i Delta (δ) Raka, noszące nazwy Asellus Borealis i Asellus Australis. Ciekawym obiektem jest Acubens, czyli „kleszcze raka”, czwarta co do jasności gwiazda konstelacji. Warto wspomnieć też o „pancerzu raka”, Tegmine, czyli układu gwiazd w Zeta Cancri. Składają się na niego dwa biało-żółte karły. W obrębie gwiazdozbioru Raka znajduje się jedna z najjaśniejszych gromad otwartych, M44, gromada otwarta M67 oraz oddziałujące na siebie galaktyki spiralne NGC 2535 i NGC 2536.
Gromada Żłóbek, skatalogowana przez Charlesa Messiera jako M44. Jest to jeden z obiektów zawartych w obrębie gwiazdozbioru Raka.
Korekta – Matylda Kołomyjec
