Saturn po najnowszych odkryciach został rekordzistą Układu Słonecznego w liczbie księżyców, bo ma ich aż 274. Jest to prawie dwa razy więcej, niż od wszystkie księżyce pozostałych planet razem wzięte. Do niedawna planetą z największą ilością księżyców był Jowisz – na obecny stan wiedzy ma on 95 księżyców z potwierdzonymi orbitami.
Zespół kierowany przez Edwarda Ashtona z Academia Sinica Institute of Astronomy and Astrophysics w Taiwanie, który stoi za tym najnowszym odkryciem, wcześniej zidentyfikował 62 księżyce Saturna, używając Teleskopu Kanadyjsko-Francusko-Hawajskiego. Uzyskane przez nich informacje sugerowały, że księżyców może być więcej -kontynuowali więc obserwacje w 2023 roku.
Zdjęcie kopuły Teleskopu Kanadyjsko-Francusko-Hawajskiego.
Księżyce zostały odkryte za pomocą metody „shift and stack” (z ang. „przesunąć i układać w stos”). Polega ona na robieniu wielu zdjęć obiektu podczas jego obiegu po niebie, a następnie nakładanie ich na siebie, aby otrzymać obraz obiektu wystarczająco jasnego, aby można było go wykryć.
Ilustracja przedstawiająca poszczególne kroki metody shift and stack. Górny rząd (kroki 1-3) przedstawia główny algorytm. Dolny rząd (kroki 4-6) przedstawia dodatkowe kroki wykonane, aby uzyskać najlepszy możliwy rezultat.
Nowo odkryte księżyce nie przypominają naszego ziemskiego. Wszystkie to księżyce nieregularne – obiekty o dużym nachyleniu orbity, dużym mimośrodzie oraz często orbitujące w kierunku przeciwnym do ruchu obrotowego ciała przez nie okrążanego. W przeciwieństwie do regularnych księżyców, które zazwyczaj powstawały razem ze swoimi planetami, nieregularne były przechwycone przez ich grawitację. Większość z nich jest niewielka – mają jedynie kilka kilometrów średnicy. Wiele z odkrytych satelitów porusza się blisko siebie, sugerując, że są pozostałościami większych obiektów, które zderzyły i rozpadły się w ciągu ostatnich 100 mln lat.
Księżyce zostały uznane przez Międzynarodową Unię Astronomiczną i, jak na razie, nadano im nazwy składające się z ciągów liczb i liter. Z czasem dostaną nazwy pochodzące od imion bogów, a ponieważ księżyce Saturna można podzielić na trzy grupy – Nordycką, Galijską i Inuicką – nazwy satelitów zostaną wybrane z odpowiednich mitologii. Większość nowo odkrytych księżyców należy do grupy nordyckiej.
Zdjęcie Saturna i niektórych z jego księżyców.
Zrozumienie charakteru licznych księżyców Saturna może nam pomóc w odpowiedzi na pytania dotyczące początków Układu Słonecznego, a także rozwiązać zagadki związane z pierścieniami Saturna, które mogły powstać po rozerwaniu księżyca przez planetę.
Przy rozwoju technologii są szanse na odkrycie jeszcze wielu księżyców obiegających nasze gazowe olbrzymy, jednak przy tak ogromnej ilości satelitów Saturna inne planety raczej nie mają szans, żeby go dogonić.
Korekta – Matylda Kołomyjec