W XVIII wieku francuski astronom Charles Messier stworzył listę ponad 100 obiektów widocznych na nocnym niebie. Miał on służyć poszukiwaczom komet do odróżniania ich od innych obiektów. W XX wieku skatalogowane obiekty zostały rozpoznane jako galaktyki, gromady gwiazd i mgławice, a sam katalog jest teraz używany jako przewodnik po nocnym niebie.

W latach osiemdziesiątych XX wieku sir Patrick Alfred Caldwell-Moore stworzył kolejny katalog obiektów głębokiego nieba. W odróżnieniu od katalogu stworzonego przez Messiera, Moore zawarł w swojej pracy obiekty widoczne zarówno na północnej, jak i południowej półkuli. W katalogu Caldwella znajdziemy 46 gromad, 35 galaktyk i 28 mgławic, łącznie 109 obiektów. Katalog Caldwella nie zawiera żadnych obiektów skatalogowanych wcześniej przez Messiera, dzięki czemu Moore przybliżył ówczesnym amatorom astronomii wcześniej nieznane im obiekty.

Obiekty katalogu Caldwella.

Kosmiczny Teleskop Hubble’a nie zrobił zdjęć wszystkim obiektom z katalogu Caldwella. W naszej serii zawrzemy opisy 87 obiektów z tego katalogu, na których swoją uwagę skupił Hubble.

Niektóre ze zdjęć to zbliżenia na pewne fragmenty obiektu. Wynika to z tego, że Hubble jest w stanie dostarczyć nam wysokiej jakości zdjęcia małego fragmentu nieba. Czasami obiekt jest na tyle duży, że nie mieści się w całości w polu widzenia teleskopu.

Część zdjęć ma dziwny, podobny do schodów kształt, przez co wyglądają, jakby ktoś wyciął część obrazu. Zostały one wykonane przy użyciu WFPC2, aparatu używanego przez teleskop między 1994 i 2009 rokiem. Składały się na niego 4 detektory podczerwieni, których pola widzenia nakładały się na siebie, z czego jeden z nich miał lepsze powiększenie od pozostałych. Podczas łączenia czterech obrazów w jeden, ten z największym powiększeniem musiał zostać pomniejszony, by pasował do pozostałych. To sprawiło, że zdjęcia wykonane za pomocą tego instrumentu mają dziwny, charakterystyczny kształt.

Zdjęcie galaktyki C36 wykonane przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a o charakterystycznym, przypominającym schody kształcie.

Hubble zazwyczaj wykorzystuje do obserwacji Wszechświata swoje dwa główne aparaty (ACS i WFC3), które zbierają dane w ultrafiolecie, świetle widzialnym i bliskiej podczerwieni. Dzięki podczerwieni możemy zobaczyć fragmenty obiektów, które są zasłonięte przez gaz lub pył i byłyby niewidoczne w świetle widzialnym. Ultrafiolet umożliwia nam obserwację najbardziej energetycznych procesów zachodzących w kosmosie.

Obiekty z katalogu Caldwella mogą być obserwowane przez sprzęt mniejszego kalibru niż Kosmiczny Teleskop Hubble’a. Niektóre można dostrzec przez dobrą lornetkę, inne wymagają użycia teleskopu.

Korekta – Matylda Kołomyjec

Autor

Małgorzata Jędruszek