pon.wt.śr.czw.pt.sob.niedz.
1
2
3
4
5
6
7
Urodziny Lise Meitner
Urodziny Lise Meitner
lis 7 całodniowy
Urodziny Lise Meitner
Również tego dnia, ale w 1878 roku, urodziła się Lise Meitner, austriacka fizyczka jądrowa. Wraz z Otto Hahnem prowadziła badania nad promieniotwórczością i tak w 1909 roku odkryli zjawisko odrzutu atomowego. W 1922 roku odkryła zjawisko emisji elektronów przez atom, które znamy obecnie pod nazwą… efektu Augera (niezależnie odkrył to rok później Pierre Victor Auger). Jej badania przyniosły uznanie w środowisku naukowym, dzięki czemu mogła poznać osobiście Alberta Einsteina i Marie Skłodowską-Curie. Niestety, jeszcze przed wybuchem wojny, wszystko popsuł Hitler, przez którego musiała uciekać do Szwecji. Tam jednak kontynuowała badania i korespondencyjnie analizowała wyniki przysłane przez Hahna dotyczące pewnego dziwnego zjawiska, które jako pierwsza wyjaśniła teoretycznie w 1939 roku i nazwała rozszczepieniem jądra atomowego. W sumie to jej wyliczenia uświadomiły co niektórych, jaki to potencjał …
Urodziny Marii Skłodowskiej-Curie
Urodziny Marii Skłodowskiej-Curie
lis 7 całodniowy
Urodziny Marii Skłodowskiej-Curie
Tego dnia, w 1867 roku urodziła się Maria Skłodowska-Curie polska fizyczka i chemiczka, prekursorka radiochemii. Wszyscy zapewne wiemy, że otrzymała pierwszą Nagrodę Nobla w 1903 roku z fizyki (wraz z Henri Becquerelem i Pierrem Curie) za badanie nad promieniotwórczością. Odkryła też pierwiastki polon i rad, za które otrzymała Nagrodę Nobla z chemii w 1911 roku. Nieco mniej jednak akcentuje się, jak duży był wpływ Marii na rozwój w tamtych czasach teorii promieniotwórczości. Faktem jest, że odkrywca tego zjawiska, Henri Becquerel badał na kliszach jedynie jakościowo promieniowanie z rudy uranowej. Wyciągnął przy tym kilka błędnych wniosków, które zrobiły nieco zastoju w badaniach nad promieniotwórczością, a on sam porzucił to i zajął się badaniem promieniowania rentgenowskiego. Dopiero Maria jak się wzięła do roboty (i zamiast kliszy użyła elektroskopu) …
8
9
Urodziny Hugh’a Everetta
Urodziny Hugh’a Everetta
lis 11 całodniowy
Urodziny Hugh'a Everetta
Tego dnia, w 1930 roku, urodził się Hugh Everett III, amerykański fizyk. Doktorat robił u samego Johna Wheelera i właśnie w tym czasie opracował kwantową interpretację wielu światów. Nie bardzo podobała mu się kopenhaska interpretacja, w której to obiekty kwantowe pozostają w superpozycji stanów i dopiero obserwacja determinuje jeden z nich. Wprowadzona przez niego uniwersalna funkcja falowa opisująca cały Wszechświat oraz koncepcja, że każdy stan jest tak samo realny i realizuje się w równoległym wszechświecie wywołały dość spore kontrowersje wśród ówczesnych fizyków, przez co swój doktorat Everett musiał znacząco zmodyfikować i skrócić. Zrażony reakcją środowiska naukowego porzucił ten temat i został analitykiem wojskowym mającym szacować “możliwości” nowych broni (w tym jądrową), gdzie rozwijał również zagadnienia związane z modelowaniem komputerowym. Sformułował także uogólnioną metodę mnożnika …
Urodziny Augusta Kundta
Urodziny Augusta Kundta
lis 18 całodniowy
Urodziny Augusta Kundta
Tego dnia, w 1839 roku, urodził się August Kundt, niemiecki fizyk. Zajmował się badaniem dźwięku i światła. To właśnie jemu zawdzięczamy metodę wyznaczania prędkości dźwięku w gazach i ciałach stałych. Osoby, które miały zajęcia na pracowni fizycznej zapewne kojarzą takie urządzenie jak rura Kundta 😉 Oprócz tego, w ramach badań magnetooptycznych udało mu się potwierdzić obrót płaszczyzny polaryzacji w polu magnetycznym dla niektórych gazów. Studentem Kundta był Wilhelm Röntgen 😉
Urodziny Łukasza Turskiego
Urodziny Łukasza Turskiego
lis 18 całodniowy
Urodziny Łukasza Turskiego
Polski akcent – tego dnia, w 1943 roku, urodził się Łukasz Turski, fizyk teoretyk i świetny popularyzator nauki. Zajmuje się fizyką materii skondensowanej i mechaniką statystyczną. Jest jednym z pomysłodawców Pikniku Naukowego i budowy Centrum Nauki Kopernik, gdzie od samego początku pełni funkcję przewodniczącego rady programowej. Jak macie czas, warto poszukać dostępnych w internecie wykładów profesora 😉
Urodziny Edwina Hubble’a
Urodziny Edwina Hubble’a
lis 20 całodniowy
Urodziny Edwina Hubble'a
Edwin Hubble był amerykańskim astronomem. Jako pierwszy wykazał, że obiekty uważane za tzw. mgławice spiralne są w rzeczywistości odległymi galaktykami. Razem z George’em Lemaître’em odkrył prawo Hubble’a-Lemaître’a, uzależniające odległości galaktyk od ich prędkości ucieczki. Jego imieniem nazwany został również znany teleskop znajdujący się na orbicie okołoziemskiej, Kosmiczny Teleskop Hubble’a. Urodził się 20 listopada 1889 w Marshfield w Missouri i zmarł 28 września 1953 roku w San Marino w Kalifornii.
Urodziny Johannesa van der Waalsa
Urodziny Johannesa van der Waalsa
lis 23 całodniowy
Urodziny Johannesa van der Waalsa
Tego dnia, w 1837 roku, urodził się Johannes Diderik van der Waals, holenderski fizyk. Zajmował się badaniem gazów i cieczy pod kątem teorii atomistycznej. Wykazał ciągłość gazów i cieczy – w końcu składają się z tych samych atomów tylko różnią się odległościami i wzajemnym oddziaływaniem (co wtedy nie było takie oczywiste). Zaproponował równanie stanu dla gazów nazwane jego nazwiskiem, które było rozszerzeniem równania Clapeyrona i mogło być zastosowane do gazów rzeczywistych. Badał też zjawiska kapilarne oraz rozwijał teorię mieszanin dwuskładnikowych. Za swoje badania nad płynami w 1910 roku otrzymał Nagrodę Nobla. Spotkamy go również pod terminami takimi jak: siła, promień czy powierzchnia van der Waalsa.
Urodziny Glynna Lunneya
Urodziny Glynna Lunneya
lis 27 całodniowy
Urodziny Glynna Lunneya
Glynn Lunney urodził się 27 listopada 1936 roku i zmarł 19 marca 2021 roku w wieku 84 lat. Był kontrolerem lotów, nadzorował misje z programu Gemini, z czego cztery ostatnie – samodzielnie. Brał również udział w programie Apollo, jednak zmianą, z której najbardziej zasłynął, była ta podczas misji Apollo 13. 13 kwietnia 1970 roku, tuż przed przejęciem zmiany przez Zespół Czarny (kod wywoławczy zespołu kontrolerów, którym dowodził Lunney), rozległy się znane wszystkim słowa „Houston, mamy problem”. To właśnie pod jego kontrolą udało się sprowadzić załogę bezpiecznie na Ziemię. więcej o Glynnie Lunneyu: https://astronet.pl/autorskie/ludzie-kosmosu/glynn-lunney/
Urodziny Christiana Dopplera
Urodziny Christiana Dopplera
lis 29 całodniowy
Urodziny Christiana Dopplera
Tego dnia, w 1803 roku, urodził się Christian Doppler, austriacki fizyk i matematyk. Odkrył i opisał zjawisko zmiany częstotliwości fali dochodzącej do obserwatora w zależności od ruchu źródła tej fali. Zjawisko to znamy obecnie – nie trudno się domyślić – jako efekt Dopplera. Dość ciekawa jest natomiast historia udowodnienia tego efektu w 1845 roku – na dworcu kolejowym posadzono trębaczy na ruchomym wagonie oraz na peronie. Mieli grać ten sam ton. Podczas gdy wagon mijał obserwatora, znajdującego się na peronie można było usłyszeć różnice częstości między stacjonarną a ruchomą grupą trębaczy Może i przykład trywialny, ale za pomocą tego zjawiska Doppler wytłumaczył zmiany kolorów gwiazd podwójnych, z kolei Edwin Hubble udowodnił rozszerzanie się wszechświata. Nie mówiąc już o zastosowaniu tego efektu w medycynie