Jeśli 14 grudnia bieżącego roku znajdziesz się na Pacyfiku lub w Ameryce Środkowej to będziesz miał duże szczęście – będziesz świadkiem obrączkowego zaćmienia Słońca.

Zarówno Ziemia wokół Słońca jak i Księżyc wokół Ziemi poruszają się po orbitach o kształcie elips. Wzajemne odległości tych ciał zmieniają się. Do obrączkowego zaćmienia Słońca dochodzi wtedy, gdy cień Księżyca jest zbyt krótki aby dosięgnąć powierzchni naszej planety (Ziemia znajduje się zbyt daleko). Innymi słowy: kąt pod jakim widzimy na niebie Księżyc jest mniejszy niż kąt pod jakim widzimy Słońce. Nasz satelita nie jest wtedy w stanie zasłonić sobą naszej gwiazdy dziennej. W punkcie powierzchni Ziemi położonym na półprostej wychodzącej ze Słońca i przechodzącej przez Księżyc zobaczyć wtedy możemy czarny krąg Księżyca otoczony jasno świecącym fragmentem tarczy słonecznej.

Tak właśnie zdarzy się 14 grudnia 2001 roku. O godzinie 19:03:20 naszego czasu Ziemia zacznie wchodzić w półcień Księżyca, rozpocznie się zaćmienie częściowe. O godzinie 20:08:07 rozpocznie się zaćmienie obrączkowe. Będzie ono widoczne w wąskim pasie o długości prawie 13000 kilometrów i szerokości od 124 do 177 kilometrów. Pas zaćmienia będzie długi ale przebiegnie wyjątkowo chytrze: rozpocznie się około 3000 kilometrów na północny zachód od Hawajów. Minie jednak te wyspy, przechodząc 500 kilometrów na południe od nich. Mieszkańcy Hawajów zobaczą zaćmienie o fazie 0,8. Maksimum zaćmienia zdarzy się o godzinie 20:51:56 na Pacyfiku, około pół stopnia na północ od równika. Fazą obrączkową trwającą 3 minuty i 53 sekundy cieszyć się będzie głównie fauna zamieszkująca tę część Oceanu Spokojnego. Dalej obszar widoczności fazy obrączkowej powędruje w kierunku Ameryki Środkowej. Zjawisko zobaczą mieszkańcy Kostaryki i Nikaragui. Stolica tego drugiego kraju, San Jose, leży tuż przy południowym skraju obszaru widoczności fazy obrączkowej. Po przekroczeniu kontynentów Nowego Świata w ich prawie najwęższym miejscu, zaćmienie obrączkowe zakończy się o 23:35:53 na Karaibach. Faza częściowa potrwa do 0:40:41.

Zaćmienie obrączkowe widoczne będzie głównie nad wodami Oceanu Spokojnego i pewnie stosunkowo niewiele osób będzie mogło się nim cieszyć. Jednak zaćmienie częściowe obejmie swoim obszarem znaczną część Pacyfiku, większość terenów Ameryki Północnej i zachodni skraj Ameryki Południowej. Omawiane zaćmienie nie jest najbardziej „odludnym” zaćmieniem jakie czeka nas w najbliższych latach. Proponujemy przyjrzeć się obszarom widoczności zaćmień w dniach: 10 czerwca 2002 roku23 listopada 2003 roku.

Autor

Michał Matraszek