W ciągu najbliższych dni będzie można zobaczyć na niebie kilka efektownych zjawisk z majestatycznym Saturnem w roli głównej. W niedzielę, 15 grudnia wieczorem jeden z księżyców Saturna – Tetys – ma zakryć gwiazdę. Dwa dni później, 17 grudnia, o godzinie 18:27 Saturn znajdzie w opozycji do Słońca, zatem Ziemia znajdować się będzie dokładnie pomiędzy tymi dwoma obiektami. Z kolei w czwartek o godzinie 15:52 dojdzie do złączenia planety z Księżycem.

Cykl zjawisk rozpocznie się 15 grudnia 2002, kiedy to w części Europy będzie widoczne zakrycie gwiazdy PPM 94676 (TYC 1310-02435-1) przez satelitę Saturna, Tethysa. Pas, z którego będzie można zaobserwować to zjawisko obejmuje między innymi Anglię, większość Francji, kraje Beneluksu, Danię, Niemcy, Polskę, Białoruś, Kraje Bałtyckie i ciągnie się dalej przez Rosję.

Mapa przedstawia pas, w którym można będzie zaobserwować zakrycie gwiazdy PPM 94676 przez księżyc Saturna – Tetysa. Zakrycie ma nastąpić 15 grudnia 2002 roku, w Polsce o godzinie 20:01.

Według warszawskiego PTMA aby zaobserwować zjawisko, trzeba dysponować teleskopem o średnicy 150 mm ze stukrotnym powiększeniem. Utrudnieniem może być bliskość tarczy Saturna. Mieszkańcy Warszawy i okolic mogą wziąć udział w obserwacjach prowadzonych przez PTMA – zgłoszenia u pana Janusza Wilanda.

Zakrycie gwiazdy PPM 94676 przez Tetys 15 grudnia 2002. Zaznaczono położenie tych obiektów, Saturna oraz kilku jego innych księżyców. Ich jasności to odpowiednio: Tetys – 9,9 mag, Rea – 9,4 mag, Enceladus – 11,4 mag, Dione – 10,1 mag i (poza rysunkiem) Tytan – 8,0 mag oraz Japetus – 10,4 mag.

W Polsce zjawisko rozpocznie się około godziny 20:01:30 (prawie ten sam moment dla całej Polski). Początkowo będzie widać oba obiekty oddzielnie: gwiazdę PPM 94676 (jasność 9.1 mag) i Tethysa (9.9 mag). Około godziny 19:55 oba obiekty „zleją” się w jeden (odległość kątowa między nimi wyniesie 1,5 sekundy) o łącznej jasności 8,7 mag (ten moment zależy od powiększenia w teleskopie i jakości obrazu). W momencie zakrycia nastąpi stopniowy spadek jasności o 1,2 mag. Maksymalny czas zakrycia (w centrum pasa) wynosi 40 sekund.

Za informację dziękujemy Panu Romanowi Fangorowi. Więcej szczegółów można znależć na stronie poświęconej zakryciu PTMA Warszawa.

17 grudnia Saturn znajdzie się w opozycji. W tym czasie bez problemów będzie można odnaleźć Saturna w gwiazdozbiorze Byka niedaleko granicy z Orionem, na wysokości 25 stopni na wschodzie. Jego jasność będzie wynosiła -0,5 magnitudo, zatem, mimo wielu jasnych obiektów w pobliżu, będzie się wyraźnie wyróżniał.

W opozycji tarcza Saturna będzie miała średnicę 21 sekund łuku, zatem warto spojrzeć w tym czasie na planetę i podziwiać jej pierścienie. Jest to dobry moment do obserwacji przerw Cassiniego w pierścieniach Saturna.


Dwa dni później wschodzący dopiero Saturn znajdzie się 3 stopnie od Księżyca, zbliżającego się do pełni. Obserwację zjawiska będzie można rozpocząć po godzinie 16:30, czyli około godzinę po zachodzie Słońca, kiedy Saturn przebije się przez „szum” promieniowania pochodzącego od naszej gwiazdy macierzystej.

Oczywiście całą noc zjawisko będzie się przemieszczać ze wschodu na zachód, górując o godzinie 23:20 (w tym momencie odległość Saturna do Księżyca zwiększy się do około 6 stopni) na wysokości 60 stopni nad horyzontem.

Autor

Gabriel Pietrzkowski