O godzinie 1:40, w czwartek 10 kwietnia Księżyc znajdzie się w pierwszej kwadrze. Znajdując się około 13 stopni ponad horyzontem utworzy z dwoma najjaśniejszymi gwiazdami Bliźniąt (Gemini) trójkąt prawie prostokątny i prawie równoramienny.

Nie, nie będziemy pisać o twierdzeniu Pitagorasa! 🙂 Tak naprawdę mówimy o trójkącie „narysowanym” na sferze, tak zwanym trójkącie sferycznym. Różni się on znacznie od „zwykłego” trójkąta (narysowanego na płaskiej kartce papieru). Dokonywanie obliczeń trójkątów sferycznych jest niewspółmiernie trudniejsze w porównaniu z trójkątami znanymi ze szkoły ogólnokształcącej. Może kiedyś napiszemy o trójkątach sferycznych… Jednym z efektów tych obliczeń jest stwierdzenie, że suma kątów w trójkącie sferycznym jest większa od 180 stopni!

Nie będziemy się jednak teraz zajmować trójkątami. Zamiast tego zachęcamy osoby uczące się nieba do rzucenia okiem na zodiakalny gwiazdozbiór Bliźniąt. Nieco ponad połówką Księżyca w nocy z 9 na 10 kwietnia dostrzec będzie można dwie gwiazdy o podobnych jasnościach. To Polluks (po lewej) i Kastor (bardziej z prawej), beta i alfa Bliźniąt.

Polluks znajduje się 36 lat świetlnych od nas i świeci z jasnością 1,22 magnitudo. Kastor odległy jest o 45 lat świetlnych, a jego blask to 1,58 wielkości gwiazdowej. Polluks jest olbrzymem o typie widmowym K0III (gwiazda świeci z mocą ponad 30 razy większą niż moc Słońca), a Kastor – gwiazdą ciągu głównego typu A2V. Kastor jest układem złożonym z dwóch gwiazd obiegających środek masy raz na 420 lat, a każda z tworzących go gwiazd jest układem spektroskopowo podwójnym.

Wspomniany wcześniej trójkąt ma kąt prosty w miejscu, gdzie znajduje się Polluks. Konstelacja nie ogranicza się do tych dwóch obiektów. Polluks i Kastor są początkami dwóch łańcuszków gwiazd ciągnących się w kwietniowy wieczór w kierunku horyzontu. To właśnie Bliźnięta, jeden z ładniejszych gwiazdozbiorów zimowego nieba. W konstelacji odszukać można odległą od nas o prawie 3000 lat świetlnych gromadę otwartą M35. Widzimy ją jako mgiełkę o jasności 5,3 magnitudo i średnicy kątowej około 40 minut.

W pobliżu Kastora znajduje się radiant jednego z najaktywniejszych rojów meteorów – Geminidów. Jego maksimum przypada 13 grudnia.

Uwaga! Gwiazd Bliźniąt nie należy pomylić ze świecącym nieco wyżej i znacznie jaśniej Jowiszem.

W ciągu następnych 24 godzin Księżyc przemieści się wśród gwiazd i będzie już w „połowie drogi” między Polluksem i Jowiszem.

Autor

Michał Matraszek