W nadchodzących kilku miesiącach najciekawsze zjawiska na niebie będą się zdarzały na niebie porannym i tak też będzie w tym tygodniu, gdy w nocy z soboty 8 sierpnia na niedzielę 9 sierpnia Księżyc po raz drugi w tym roku zakryje Aldebarana w takim momencie, że będzie to widoczne z terenu Polski. Wcześniej Księżyc przejdzie przez ostatnią kwadrę oraz odwiedzi dwa gazowe olbrzymy Neptuna i Urana. W pierwszej części nocy można obserwować coraz gorzej widocznego Saturna, natomiast przez całą noc widoczne są meteory z roju Perseidów.

Pierwszy tydzień sierpnia Księżyc zaczął w Wodniku, a do niedzieli 9 sierpnia odwiedzi on jeszcze gwiazdozbiory Ryb, Wieloryba, Barana i Byka. Srebrny Glob jest już po pełni, zatem każdej kolejnej nocy jego faza będzie spadać, a stąd jego blask będzie coraz mniej przeszkadzał w obserwacjach innych ciał niebiańskich oraz coraz liczniejszych meteorów z roju Perseidów.

W nocy z niedzieli 2 sierpnia na poniedziałek 3 sierpnia Księżyc będzie miał fazę około 97% i będzie przebywał jeszcze niedaleko gwiazdy λ Aquarii oraz Neptuna, o czym napiszę więcej pod następną mapką.

Następne trzy noce naturalny satelita Ziemi spędzi w Rybach, wkraczając na chwilę do gwiazdozbioru Wieloryba w miejscu, gdzie prawie dotyka on ekliptyki (na mapce zaznaczonej zieloną linią). Najciekawiej będzie w środę 5 sierpnia, gdy Księżyc w fazie 73% będzie wędrował pod gwiazdami δ i ε Ryb, zbliżając się do Urana. O godzinie podanej na mapce Srebrny Glob będzie się znajdował nieco ponad 4° od obu gwiazd i jednocześnie niecałe 6° na północny wschód od planety Uran, która świeci blaskiem +5,8 magnitudo i jest dobrze widoczna przez lornetkę. W tym tygodniu Uran będzie oddalony od gwiazdy ζ Psc o nieco ponad 33'. Dobę później faza Księżyca spadnie do 62%, a będzie on przebywał w sąsiedztwie gwiazdy o Psc (jasność +4,3 magnitudo), o d której będzie oddalony o 2° oraz najjaśniejszej gwiazdy Ryb, czyli Alrishy (jasność +3,8 wielkości gwiazdowej), która będzie w odległości 3 razy większej.

W piątek 7 sierpnia wędrująca na pograniczu gwiazdozbiorów Barana i Wieloryba tarcza Księżyca będzie oświetlona w 50% (ostatnia kwadra tuż po godzinie 4). Przed godziną 2 około 8,5 stopnia na południe od niej świecić będzie druga na ogół co do jasności gwiazda tego drugiego gwiazdozbioru, czyli Menkar, której jasność obserwowana to +2,5 magnitudo. Jaśniejsza od niej o 0,5 magnitudo jest gwiazda Deneb Kaitos z przeciwległego krańca tej konstelacji oraz od czasu do czasu dużo bliższa niej Mira (o Cet), gdy jest bliska powtarzającego się co 332 dni maksimum swojego blasku, choć nie za każdym razem. Ostatnie maksimum Mira przechodziła pod koniec maja tego roku, zaś w przyszłym roku będą to okolice 20 kwietnia. Niestety w tym czasie blisko tej gwiazdy jest Słońce i nie można jej obserwować z powierzchni Ziemi (a na pewno nie z jej północnej półkuli) i dopiero gdzieś za 3 lata, gdy maksimum wypadnie na początku lutego będą dobre warunki do obserwacji tej gwiazdy, gdy będzie ona świecić jasno.

Ostatnie dwie noce tego tygodnia Księżyc spędzi w gwiazdozbiorze Byka. W nocy z piątku 7 sierpnia na sobotę 8 sierpnia tarcza naturalnego satelity Ziemi będzie oświetlona w 40%, a będzie ona wędrowała ponad 9,5 stopnia pod Plejadami. 3° dalej, ale w kierunku wschodnim od Księżyca będzie świecił Aldebaran, czyli najjaśniejsza gwiazda konstelacji Byka (jasność obserwowana +0,9 magnitudo).

Jednak najciekawsze zjawisko tego tygodnia związane z Księżycem będzie miało miejsce kolejnej nocy, w której faza Srebrnego Globu spadnie do 29%. Tej nocy dojdzie do zakrycia Aldebarana przez Księżyc, które najlepiej widoczne będzie z zachodniej Azji, natomiast Polska znajdzie się na granicy widoczności tego zjawiska. Całe zakrycie będzie widoczne na Suwalszczyźnie, gdzie zacznie się tuż po wschodzie Księżyca, natomiast w Polsce południowo-zachodniej zjawisko tuż po wschodzie Księżyca się skończy. Ale w całej Polsce będzie można zrobić ciekawe zdjęcie jasnej gwiazdy, świecącej tuż przy ciemnym brzegu księżycowej tarczy. Miłośnicy obserwacji brzegówek tym razem będą musieli się udać do Pakistanu, lub na południe Półwyspu Arabskiego. W Łodzi o godzinie podanej na mapce brzeg Księżyca będzie oddalony od Aldebarana już o prawie 16'. Szczegóły zakrycia w różnych miejscowościach naszego kraju przedstawia poniższa tabela:

Zakrycie gwiazdy Aldebaran (α Tau) przez Księżyc 9 sierpnia 2015 r.
MiastoWschód

Księżyca

ZakrycieWysokość

Księżyca [°]

Odkryciewysokość

Księżyca [°]

Gdańsk0:291:124,5
Kraków0:401:072,9
Krosno0:381:063,2
Łódź0:361:093,6
Poznań0:441:102,5
Suwałki0:130:2811:116,6
Szczecin0:501:111,9
Warszawa0:281:094,6
Wrocław0:491:091,9
Żywiec0:451:072,3

Coraz silniej promieniują meteory ze słynnego roju Perseidów, których maksimum aktywności przypada w przyszłym tygodniu. Na początku sierpnia w ich obserwacjach będzie przeszkadzał Księżyc w fazie między pełnią a ostatnią kwadrą, ale już w drugiej części tygodnia i w drugiej dekadzie tego miesiące nie będzie on przeszkadzał, w związku z przypadającym na 14 sierpnia nowiem. Gdy Księżyca nie będzie na nieboskłonie można się już spodziewać nawet kilkudziesięciu zjawisk na godzinę.

Mapka pokazuje położenie Neptuna w pierwszym tygodniu sierpnia 2015 roku (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

Mapkę wykonano w GIMP-ie (http://www.gimp.org) na podstawie mapek z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Przez większą część nocy dostępna obserwacjom jest planeta Neptun, która wschodzi już przed godziną 21:30, zaś góruje przed godziną 3, na wysokości 30°. W nocy z niedzieli 2 sierpnia na poniedziałek 3 sierpnia Neptunowi będzie towarzyszył Księżyc w fazie 91%, który będzie oddalony od niego o 6,5 stopnia. 2,5 stopnia bliżej będzie się znajdowała gwiazda λ Aquarii. Oczywiście silny blask Księżyca znacznie utrudni, lub wręcz uniemożliwi dostrzeżenie ósmej planety Układu Słonecznego tej nocy, ale w kolejnych nocach będzie już znacznie lepiej. Neptun świeci blaskiem +7,8 wielkości gwiazdowej, który w ciągu roku zmienia się niewiele, gdyż 300 mln km, o które zmienia się jego odległość od Ziemi, stanowi niewielki ułamek jego odległości od naszej planety.

Mapka pokazuje położenie Saturna w pierwszym tygodniu sierpnia 2015 roku (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

Mapkę wykonano w GIMP-ie (http://www.gimp.org) na podstawie mapek z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

W pierwszej połowie nocy można obserwować planetę Saturn, jednak warunki jej widoczności z tygodnia na tydzień wyraźnie się pogarszają. W momencie zachodu Słońca Saturn jest już po górowaniu, a zanim zrobi się dość ciemno, planeta przesunie się wyraźnie na południowy zachód, aby zniknąć za widnokręgiem niewiele po północy. Szósta planeta Układu Słonecznego kilka dni temu zmieniła kierunek swojego ruchu z wstecznego na prosty i powoli ponownie zbliża się do gwiazdy Graffias, choć na razie w ślamazarnym tempie. Pod koniec tego tygodnia odległość między tymi ciałami niebiańskimi wynosić będzie nieco ponad 5°. Jasność Saturna spadła już do +0,5 magnitudo, ale jego tarcza ma nadal średnicę 17″. Jednak niskie położenie planety nad widnokręgiem znacznie utrudni jej obserwacje przez instrumenty optyczne. Maksymalna elongacja Tytana (tym razem zachodnia) przypada w poniedziałek 3 sierpnia.

Autor

Avatar photo
Ariel Majcher