Zaczęła się druga połowa 2019 roku i dni stopniowo stają się coraz krótsze, ale na razie zmiana jeszcze nie jest bardzo zauważalna. Wraz z początkiem lipca z nieba wieczornego znikają planety Mars i Saturn, a pojawi się na nim Księżyc, który zacznie miesiąc od nowiu 2 lipca, okraszonego całkowitym zaćmieniem Słońca, niestety widocznego z południowej części Ameryki Południowej i wschodniego Pacyfiku i podąży ku I kwadrze. Przez większą część nocy można obserwować planetę Jowisz, a przez całą noc — planetę Saturn, która w przyszłym tygodniu przejdzie przez opozycję.

StarryNight

Animacja pokazuje położenie Księżyca oraz planet Merkury i Mars w pierwszym tygodniu lipca 2019 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

We wtorek 2 lipca wieczorem naszego czasu Księżyc przejdzie przez nów, rzucając przy okazji swój cień na kawałek kuli ziemskiej. Mieszkańcy wąskiego pasa, po którym przejdzie cień Srebrnego Globu będą świadkami całkowitego zaćmienia Słońca. Na znacznie większym obszarze Księżyc zasłoni tylko kawałek tarczy słonecznej i stamtąd widoczne będzie częściowej zaćmienie naszej Gwiazdy Dziennej. W następnych dniach naturalny satelita Ziemi pojawi się na niebie wieczornym, początkowo w fazie wąskiego sierpa. Niestety nachylenie ekliptyki do wieczornego zachodniego widnokręgu zmienia się już na niekorzystne, stąd Księżyc zacznie być widoczny dopiero od czwartku 4 lipca, gdy godzinę po zmierzchu zajmie pozycję na wysokości 3°, prezentując tarczę w fazie 6%. 8° na zachód od niej znajdzie się planeta Mars, znikająca właśnie za widnokręgiem. Zaznaczyłem jej pozycję, ale raczej nie uda się jej dostrzec ze względu na jasne jeszcze tło nieba. Planeta Merkury zniknęła w zorzy wieczornej już wcześniej.

Ostatnie dni tygodnia Księżyc spędzi w sąsiedztwie gwiazdozbioru Lwa. W piątek 5 lipca faza księżycowej tarczy zwiększy się do 12%. Niecałe 6° na lewo od niej pokaże się gwiazda Regulus, najjaśniejsza gwiazda Lwa, zaś 8,5 stopnia od niego, lecz na godzinie 11 — Algieba, druga co do jasności gwiazda konstelacji, choć oznaczana na mapach nieba grecką literą γ. Kolejnego wieczora sierp Srebrnego Globu urośnie do 21%. Tym razem Regulus pokaże się 10° od Księżyca, na godzinie 4 względem niego, zaś Algieba — jakiś 1° dalej, na godzinie mniej więcej 2:30. W niedzielny wieczór tarcza Księżyca zwiększy sierp do ponad 30% i zajmie pozycję niecałe 9° na południe od Deneboli, gwiazdy, tworzącej wschodni kraniec głównej figury Lwa.

StarryNight

Mapka pokazuje położenie planet Jowisz i Saturn w pierwszym tygodniu lipca 2019 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

Po zapadnięciu większych ciemności główne role odgrywają dwie największe planety Układu Słonecznego. Początkowo lepiej widoczny jest Jowisz, który już o zmierzchu znajduje się kilkanaście stopni nad widnokręgiem, niedaleko południka centralnego. Najwyżej nad widnokręgiem planeta przechodzi około godziny 23, wznosząc się wtedy na wysokość około 16°. Od opozycji Jowisza minął już prawie miesiąc i planeta zaczyna zmniejszać już swoją jasność i rozmiary kątowe. W tym tygodniu blask Jowisza wyniesie -2,6 magnitudo, a jego tarcza ma średnicę 45″.

W układzie księżyców galileuszowych planety w tym tygodniu będzie można dostrzec następujące zjawiska (na podstawie strony Sky and Telescope oraz programu Starry Night):

• 1 lipca, godz. 2:48 – Europa chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
• 2 lipca, godz. 21:04 – o zmierzchu Europa na tarczy Jowisza (w IV ćwiartce),
• 2 lipca, godz. 21:56 – wejście cienia Europy na tarczę Jowisza,
• 2 lipca, godz. 23:26 – zejście Europy z tarczy Jowisza,
• 3 lipca, godz. 0:30 – zejście cienia Europy z tarczy Jowisza,
• 4 lipca, godz. 1:22 – minięcie się Ganimedesa (N) i Io w odległości 19″, 86″ na zachód od brzegu tarczy Jowisza,
• 4 lipca, godz. 23:39 – minięcie się Io (N) i Europy w odległości 14″, 74″ na zachód od brzegu tarczy Jowisza,
• 6 lipca, godz. 1:10 – Io chowa się za tarczę Jowisza (początek zakrycia),
• 6 lipca, godz. 22:28 – wejście Io na tarczę Jowisza,
• 6 lipca, godz. 23:06 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
• 6 lipca, godz. 23:49 – minięcie się Kallisto (N) i Ganimedesa w odległości 41″, 60″ na zachód od brzegu tarczy Jowisza,
• 7 lipca, godz. 0:40 – zejście Io z tarczy Jowisza,
• 7 lipca, godz. 1:18 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
• 7 lipca, godz. 2:12 – minięcie się Io (N) i Ganimedesa w odległości 22″, 26″ na zachód od brzegu tarczy Jowisza,
• 7 lipca, godz. 22:26 – wyjście Io z cienia Jowisza, 12″ na wschód od tarczy planety (koniec zaćmienia).

Druga z planet, planeta Saturn wschodzi jeszcze tuż po zachodzie Słońca, szykując się do przyszłotygodniowej opozycji. Saturn góruje dwie godziny po Jowiszu, około godziny 1, wznosząc się na podobną wysokość. Planeta zbliżyła się na nieco ponad 2° do łuku dość jasnych gwiazd w północno-wschodniej części gwiazdozbioru Strzelca. Obecnie świeci ona z maksymalnym blaskiem, około +0,1 wielkości gwiazdowej i dużą, jak na tę planetę tarczę, o średnicy 18″. Maksymalna elongacja Tytana, tym razem zachodnia, przypada w czwartek 4 lipca.