Coraz dłuższe grudniowe noce, choć i coraz zimniejsze, są dobrą okazją do popatrzenia na rozgwieżdżone niebo. Oto co możemy jeszcze zobaczyć w ostatnim miesiącu roku.

Najkrótszym dniem w roku będzie 21 grudnia – tylko 7 godzin i 40 minut. W ową środę o godzinie 19:34 nastąpi przesilenie zimowe dając początek astronomicznej zimie.

Jednak dzień będzie się kończył coraz później już od tygodnia – od 13 grudnia Słońce zachodzi nieco później, lecz nadal późniejsze są wschody. Efekt ten opisywaliśmy już w artykule Święta Łucja dnia przykróca“>Święta Łucja dnia przykróca.

Wieczorem na południowym niebie dominują jeszcze gwiazdozbiory jesienne: Pegaz, Andromeda, Perseusz. Ustępują później miejsca gwiazdozbiorom zimowym: Bykowi, Orionowi, Bliźniętom.

Grudniowe niebo

W połowie grudnia około 23:00 na południu będzie górować Woźnica (Aur) ze swoją najjaśniejszą gwiazdą Kapellą, Byk (Tau) z Hiadami i Plejadami oraz Aldebaranem, Orion (Ori) z pasem trzech jasnych gwiazd oraz mało interesujący, w takim towarzystwie, Zając (Lep). Coraz wcześniej zachodzić będą Baran (Ari), Ryby (Psc) i Erydan (Eri). Natomiast, już niemal w całej okazałości, widoczne nad południowo-wschodnim niebem będą Kastor i Polluks z Bliźniąt (Gem) oraz Trójkąt Zimowy, czyli Procjon z Małego Psa (CMi) Syriusz z Wielkiego Psa (CMa) i Betelgeza, z wcześniej wspominanego Oriona.

Księżyc jest już po pierwszej kwadrze (8 grudnia), pełnię osiągnie 15 grudnia o godzinie 17:16. Ostatnia kwadra przypada na wieczór przed Wigilią, a najciemniejsze będą ostatnie noce roku – z nowiem w Sylwestra nad ranem.

Wysoko i jasno po listopadowej opozycji świeci Mars. Jest widoczny przez cały wieczór (górując o godzinie 21, zachodzi nad ranem) w gwiazdozbiorze Barana. Czerwona Planeta (1,4 mag) będzie w tegoroczną Wigilię konkurowała z Wegą i Kapellą o miano pierwszej gwiazdki.

Saturn wschodzi około godziny 20 wraz z gwiazdozbiorem Raka. Jest jasny (0 mag), a 28 stycznia 2006 znajdzie się w opozycji.

Wenus jest jeszcze dość daleko od Słońca (około 40 stopni), zachodząc trzy godziny po Słońcu. Oznacza to, że do godziny 18 można jeszcze zaobserwować tę planetę. Jowisz wschodzi po 4 nad ranem (Słońce około 8), ale z czasem będzie go widać coraz wcześniej. Merkury 12 grudnia osiągnie maksymalną elongację zachodnią – 20 stopni od Słońca, wschodząc o 6 rano. Pluton 16 grudnia będzie dokładnie po przeciwnej stronie Słońca niź Ziemia, wchodząc w złączenie górne.

Atrakcją miesiąca są Geminidy, obfity rój meteorów z maksimum 13 grudnia. Geminidy można obserwować kilka dni przed lub po tej dacie, jednak właśnie tego dnia można się spodziewać najefektowniejszego zjawiska. W tym roku mamy szczęście – maksimum przypada przed północą, można spodziewać się kilkudziesięciu zjawisk na godzinę (ZHR=120)!

Położenie radiantu Geminidów

Położenie radiantu Geminidów w pobliżu Kastora i Polluksa – dwóch jasnych gwiazd w Bliźniętach. Wszystkie meteory należące do roju poruszają się tak, że przedłużenia ich śladów przechodzą przez radiant. Zdają się więc wybiegać z jednego punktu na niebie.   Mapka została przesłana przez Kamila Złoczewskiego z Pracowni Komet i Meteorów.

Można “zapolować” z lornetką na planetoidę 4 Vesta. Odkryta prawie 200 lat temu planetoida znajduje się obecnie w gwiazdozbiorze Bliźniąt i ma jasność 7 magnitudo. Szczegółową mapkę można znaleźć w serwisie Heavens-Above.

Zachęcamy do obserwacji lub chociaż popatrzenia na grudniowe niebo podczas wieczornych spacerów. Pozostaje tylko życzyć przyjaznej aury.

Autor

Wojciech Rutkowski