Wraz z końcem października zaczyna się nowy sezon widoczności Saturna. Planeta widoczna jest tuż przed wschodem Słońca na tle zorzy porannej. Wcześniej można obserwować pozostałe planety olbrzymy Układu Słonecznego, a także zdążający do III kwadry Księżyc oraz kometę Hartleya 2.

Srebrny Glob na począku tygodnia będzie świecił bardzo jasno w zwiazku z sobotnią pełnią, ale z każdym dniem fazy będzie ubywać (w sobotę 30 października o godzinie 14:46 Księżyc osiągnie III kwadrę).

Pierwszą noc w tym tygodniu Księżyc spędzi na pograniczu gwiazdozbiorów Barana i Byka, zbliżając się do Plejad, które minie około południa we wtorek 26 paździenika. Oczywiście ze względu na dzień oraz przebywanie Księżyca z Plejadami pod horyzontem nie będzie tego można obserwować z naszego kraju, a jedynie zbliżanie się i oddalanie od znanej gromady gwiazd. W poniedziałkowy ranek zobaczymy go 5° na zachód od Plejad, a następnej nocy zobaczymy go w podobnej odległości na wschód od gromady.

We wtorek 26 października nad ranem Srebrny Glob minie najjaśniejszą gwiazdę konstelacji Byka – Aldebarana w odległości 7,5 stopnia na północ. Kolejnej nocy Księżyc będzie przebywał wciąż w Byku, a odnaleźć go będzie można około 5° na południe od El Nath – drugiej co do jasności gwiazdy tego gwiazdozbioru.

W środę 27 października Księżyc wejdzie już do gwiazdozbioru Bliźniąt, zbliżając się do gromady M35 (którą kilka dni wcześniej minęła kometa), przechodząć około 1° na południe od niej. Wcześniej Księżyc zakryje i odkryje gwiazdę 1 Geminorum, której jasność wynosi 4,1 magnitudo. Zakrycie gwiazdy w Łodzi nastąpi o godzinie 21:50 (przy jasnym brzegu), zaś odkrycie – o godzinie 22:30 przy brzegu ciemnym.

Tej samej nocy, ale już nad ranem naturalny satelita Ziemi przejdzie zaledwie pół stopnia (czyli tyle, ile jego średnica) na północ od gwiazdy Tejat Prior (η Gem), a około godziny 7:25 28 października – zakryje gwiazdę Tejat Porterior (μ Gem). Wtedy jednak będzie już dzień i tego zakrycia nie będzie można oglądać z naszego kraju.

W sobotę i niedzielę Księżyc będzie przebywał w Raku. 30 października Srebrny Glob znajdziej się 4,5 stopnia od gromady M44. Dobę później odległość wzrośnie do 8,5 stopnia. Jednocześnie Księżyc będzie nieco ponad 4° na wschód od gromady M67 i 2° na wschód od gwiazdy Acubens (α Cnc).

W czwartek 28 października Księżyc (w fazie 75%) zbliży się również do komety Hartleya, która w tym tygodniu będzie przechodzić przez zachodnią część konstelacji Bliźniąt, zbliżając się po drodze do kilku obiektów mgławicowych. Kometa będzie miała jasność około 4,5 magnitudo, jednak wspomniana bliskość Księżyca spowoduje, że będzie ona dość trudnym celem do odnalezienia, zwłaszcza w pierwszej części tygodnia, gdy Księżyc będzie świecił bardzo jasno.

Minimalna odległość między tymi ciałami niebiańskimi około południa naszego czasu wyniesie niecałe 2°, zaś kilka godzin wcześniej – 3,5 stopnia. Wieczorem tego samego dnia faza Księżyca zmniejszy się do 62%, a jego odległość do komety zwiększy się do 6,5 stopnia.

W nocy z poniedziałku na wtorek kometa będzie przechodzić niedaleko (około 3°) znanej gromady otwartej gwiazd M35, której jasność wynosi +5 magnitudo. Dobę później kometa przejdzie mniej niż 1° od gwiazdy Tejat Posterior (μ Geminorum) o jasności +2,8 wielkości gwiazdowej.

Sobota 30 października zastanie kometę już przy południowej granicy konstelacji Bliźniąt, niecałe 2° na wschód od Alheny – trzeciej co do jasności gwiazdy tego gwiazdozbioru.

Mapka pokazuje położenie Saturna w ostatnim tygodniu października 2010.

Rysunek wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Po przerwie spowodowanej koniunkcją ze Słońcem zaczyna się kolejny sezon widoczności Saturna. Godzinę przed wschodem Słońca planeta znajduje się już ponad 10° nad horyzontem i z każdym dniem jej warunki widoczności będą się szybko poprawiać.

W porównaniu do zeszłego sezonu Saturn przesunął się w głąb gwiazdozbioru Panny i będzie kreślił pętlę między Porrimą (γ Virginis) a θ Virginis (niewidoczna na mapce). W tym tygodniu Saturn będzie przebywał około 1° na wschód od pierwszej z wymienionych gwiazd.

Saturn ma teraz jasność +0,9 magnitudo, zaś jego średnica kątowa wynosi 16″. Nie jest to zbyt dużo, ale przez teleskopy można już próbować dostrzec pierścienie. Niestety na obserwacje Tytana jest jeszcze za wcześnie.

Mapka pokazuje położenie Netpuna w ostatnim tygodniu października 2010.

Rysunek wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Dużo wcześniej, bo wieczorem po południowo-zachodniej stronie nieba widoczne są jeszcze trzy planety Układu Słonecznego. Pierwsza z nich – Neptun – przebywa na granicy gwiazdozbiorów Koziorożca i Wodnika, niedaleko gwiazdy o jasności 5 magnitudo μ Capricorni. Sama planeta ma jasność +7,9 wielkości gwiazdowej i dzięki sąsiedztwu ponad 10 razy jaśniejszej gwiazdy jest łatwiejsza do odszukania na niebie. W tym tygodniu Neptun będzie znajdował się około 12' (czyli mniej niż 1/2 średnicy Księżyca) na północny zachód od wspomnianej wyżej gwiazdy.

Mapka pokazuje położenie Jowisza i Urana w ostatnim tygodniu października 2010.

Rysunek wykonano w GIMPie (http://www.gimp.org) na podstawie obrazków z programu Starry Night (http://www.starrynighteducation.com).

Niecałe 30° na północny wschód od Neptuna przebywają Jowisz z Uranem. Obie planety górują około godziny 22:00 i wtedy są widoczne najlepiej. Odległość kątowa między Jowiszem a Uranem ciągle się zwiększa i pod koniec tygodnia przekroczy 3°.

Jowisz oddali się też od gwiazdy 20 Psc. W niedzielę 31 października dystans między nimi będzie wynosił ponad 2°. Uran – przeciwnie, będzie się do tej gwiazdy zbliżał i w tym samym momencie znajdował się będzie około 1° od 20 Psc, ale w przeciwnym kierunku.

Planety kontynuują oddalanie się od Ziemi. Średnica kątowa Jowisza spadnie do 47″ i będzie świecił z jasnością -2,8 magnitudo. Jasność Urana będzie taka sama, jak w zeszłym tygodniu i będzie miała wartość +5,8 magnitudo.

W tym tygodniu będziemy mieli więcej szcześcia (szczególnie w pierwszych trzech dniach) i w układzie księżyców galileuszowych z terenów naszego kraju będzie można zobaczyć dużo zjawisk. Posiadaczom nieco większych teleskopów (15 cm i więcej średnicy) polecam zwłaszcza noc z 26 na 27 paźdzernika, kiedy to będzie można zobaczyć m.in. częściowe zakrycie Kallisto przez tarczę Jowisza. Szczegóły w poniższym zestawieniu:

  • 25 X, godz. 1:02 – wejście Io na tarczę Jowisza,
  • 25 X, godz. 1:51 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
  • 25 X, godz. 3:16 – zejście Io z tarczy Jowisza,
  • 25 X, godz. 20:34 – Europa chowa się za tarczą planety,
  • 25 X, godz. 22:17 – Io chowa się za tarczę Jowisza,
  • 26 X, godz. 1:04 – wyjście Europy z cienia Jowisza,
  • 26 X, godz. 1:22 – wyjście Io z cienia Jowisza,
  • 26 X, godz. 19:29 – wejście Io na tarczę Jowisza,
  • 26 X, godz. 20:20 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
  • 26 X, godz. 21:43 – zejście Io z tarczy Jowisza,
  • 26 X, godz. 22:34 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
  • 26 X, godz. 22:40 – 23:39 – częściowe zakrycie Kallisto przez tarczę Jowisza,
  • 27 X, godz. 18:00 – zejście Europy z tarczy Jowisza,
  • 27 X, godz. 19:05 – wyjście Ganimedesa z cienia Jowisza,
  • 27 X, godz. 19:42 – zejście cienia Europy z tarczy Jowisza,
  • 27 X, godz. 19:50 – wyjście Io z cienia Jowisza,
  • 31 X, godz. 2:26 – wejście Ganimedesa na tarczę Jowisza,
  • 1 XI, godz. 2:50 – wejście Io na tarczę planety.

Autor

Avatar photo
Ariel Majcher