Zdjęcie w tle: Stellarium
Wraz z nastaniem przedostatniego miesiąca nieubłaganie zbliżamy się do końca 2024 roku. Po jesiennej zmianie czasu listopadowe wieczory zdają się nie mieć końca. Stwarza to jednak świetną okazję do nocnych obserwacji. Gdy tylko w deszczowej pogodzie zdarzy się bezchmurny dzień, warto go wykorzystać, aby spojrzeć w niebo.
Miesiąc ten nasza gwiazda spędza w gwiazdozbiorze Wagi, a dopiero w ostatnim tygodniu „przesuwa się” do Skorpiona. Pierwszy dzień listopada zaczniemy o 6:32, kiedy to Słońce wyjrzy zza horyzontu. Po zaledwie 9,5 godzinach o 16:06 zniknie ponownie. Z każdym dniem długość dnia będzie się stopniowo skracać. Pod koniec miesiąca dzień skróci się do około ośmiu godzin. 30 listopada Słońce wzejdzie o 7:21, aby zajść o 15:27.
Księżyc
Najlepsze warunki do obserwacji, bez zanieczyszczającego swoim blaskiem naszego naturalnego satelity, będą na początku oraz pod koniec miesiąca – listopad zarówno rozpoczniemy, jak i zakończymy nowiem. Koniunkcję natomiast przyniesie nam okolica dnia Niepodległości. W nocy z 10 na 11 listopada możemy obserwować koniunkcję Księżyca z Saturnem, a dzień później z Neptunem. Bardziej spektakularne może być bliskie zbliżenie 22 listopada po godzinie 20, kiedy to zobaczymy srebrnego towarzysza wraz z Marsem tuż ponad plejadami.
1 0% Nów | 2 2% | 3 5% | ||||
4 10% | 5 17% | 6 25% | 7 35% | 8 45% Pierwsza kwadra | 9 56% | 10 67% |
11 78% | 12 87% | 13 94% | 14 98% | 15 100% Pełnia | 16 98% | 17 94% |
18 88% | 19 80% | 20 71% | 21 61% | 22 51% Ostatnia kwadra | 23 42% | 24 33% |
25 24% | 26 17% | 27 10% | 28 5% | 29 2% | 30 0% Nów |
Planety
- Merkury – Od początku miesiąca Merkury będzie zwiększał swoją elongację, aż do osiągnięcia maksymalnej elongacji wschodniej (22°33’) 16 listopada. Jednak pomimo dużej odległości kątowej od Słońca jego pozycja nie sprzyja obserwacjom – nawet 16 listopada zachodzi zaledwie 40 minut po nim.
- Wenus – Z każdym dniem będzie zwiększać swoją elongację wschodnią. Pod koniec miesiąca będzie widoczna przez prawie 3 godziny po zachodzie Słońca, gdy jej elongacja wyniesie 41°28’.
- Mars – Dobrze widoczny przez cały listopad. W okolicach pierwszego wychodzi zza horyzontu na północnym wschodzie koło 21, a trzydziestego już o 19:30. Jego jasność będzie stopniowo wzrastać od 0,08 mag do -0,49 mag.
- Jowisz – Dobrze widoczny przez cały listopad. Znajdziemy go w Byku, a odszukać go nietrudno, gdyż jego jasność będzie stale wynosić koło -2,6 mag.
- Saturn – Widoczny na południu. Początkowo zachodzi około pierwszej, jednak z każdym dniem będziemy musieli coraz bardziej spieszyć się z obserwacjami. Na początku grudnia zacznie zachodzić już przed 23.
- Uran – Przez cały miesiąc widoczny przez całą noc.17 listopada znajdzie się w opozycji.
Roje meteorów
Leonidy, których radiant (jak sama nazwa wskazuje) znajduje się w gwiazdozbiorze Lwa, a dokładniej w pobliżu Algieby. Jego aktywność przypada w połowie miesiąca, a maksimum pomiędzy 17/18 listopada. Zenitalna częstotliwość godzinna jest zmienna, ale waha się między 10 a 20. Co ciekawe, Leonidy są najszybszym rojem meteorów. Ich prędkość w atmosferze wynosi około 71 km/s. Trzeba się uzbroić w cierpliwość, jednak gdy uda nam się już dostrzec „spadającą gwiazdę”, możemy się spodziewać, że będzie dość jasna.
Zorze polarne
Dopiero co Amerykańska Agencja Kosmiczna NASA poinformowała, że Słońce osiągnęło maksimum swojego 11-letniego cyklu aktywności. Jest to co prawda nieprzewidywalne zjawisko, zależące od wybuchów na naszej gwieździe. Istnieje jednak wysokie prawdopodobieństwo, że i w listopadzie zorze polarne będziemy mogli dostrzec z terytorium Polski. Polecamy śledzić na informację o aktywności słonecznej, aby nie przegapić tego zjawiska. Na bieżąco szanse na zorzę można śledzić na stronie National Oceanic and Atmospheric Administration.
- Stellarium