Zdjęcie w tle: nasa.gov
Minęło ponad 50 lat odkąd człowiek po raz ostatni stąpał po powierzchni Księżyca. Program Artemis, realizowany przez NASA, ma już niedługo to zmienić. Chwila ta zdecydowanie przejdzie do historii. Astronauci po raz pierwszy mają odwiedzić i zbadać okolice południowego bieguna Księżyca. Bardzo ważne jest uprzednie poznanie tej części Srebrnego Globu.
W „The Planetary Science Journal” opublikowano pracę dotyczącą aktywności sejsmicznej i odkształceń powierzchni bieguna południowego Księżyca. W publikacji ukazano dowody na to, że uskoki, osuwiska i trzęsienia Księżyca występują również w pobliżu obszarów, które NASA określiła jako potencjalne miejsca lądowania dla misji załogowej Artemis III. Aktywność sejsmiczna może stanowić zagrożenie dla przyszłych misji badawczych i niszczyć struktury budowane przez człowieka. Wstrząsy na powierzchni Księżyca mają swoje źródło zaledwie kilkaset kilometrów pod powierzchnią, a zrozumienie dokładnego mechanizmu ich powstawania może okazać się kluczowe podczas przyszłych badań prowadzonych na Księżycu.
Lunar Reconnaissance Orbiter Camera (LROC), skarpy w pobliżu południowego bieguna Księżyca.
Naukowcy przeanalizowali dane dostarczone przez sondę NASA Lunar Reconnaissance Orbiter i wykryli tysiące małych, młodych uskoków na Księżycu. Ochładzanie się wnętrza Srebrnego Globu i siły pływowe wywierane przez Ziemię powodują kurczenie się Księżyca, które skutkuje pękaniem i wypychaniem jego kruchej skorupy. W ten sposób powstają przypominające schodki skarpy. Ich powstawaniu towarzyszy aktywność sejsmiczna w postaci trzęsień Księżyca, odczuwalnych nawet dziesiątki kilometrów od miejsca powstania uskoku.
Powstawanie uskoków i skarp na Księżycu.
Zespół badawczy wykonał także model, który ukazuje obszary szczególnie podatne na powstawanie osuwisk w wyniku nawet lekkich wstrząsów sejsmicznych. Oszacowania te dotyczą także zacienionych części Księżyca, które są wyjątkowo interesujące ze względu na mogące tam występować zasoby w tym m.in. lód. Trzęsienia Księżyca zostały wykryte przez Apollo Passive Seismic Network, czyli sejsmometry rozmieszczone na Księżycu przez astronautów programu Apollo. Najsilniejsze zarejestrowane trzęsienie miało swoje epicentrum właśnie w regionie bieguna południowego.
Epicentrum jednego z najsilniejszych trzęsień Księżyca zarejestrowanych przez Apollo Passive Seismic Experiment znajdowało się w okolicach bieguna południowego. Różowe kropki przedstawiają potencjalne lokalizacje epicentrum, a błękitne kwadraty to rozważane miejsca lądowania misji Artemis III.
Aby lepiej zrozumieć aktywność sejsmiczną Księżyca, potrzebujemy nie tylko danych z bieguna południowego, lecz z całej jego powierzchni. W tym celu planowana jest między innymi misja Farside Seismic Suite, zakładająca dostarczenie na Księżyc dwóch sejsmometrów. Mają one zbadać aktywność niewidocznej części Srebrnego Globu. Dalsze badania w tym kierunku są niezbędne, aby odnaleźć bezpieczne miejsce do założenia bazy księżycowej i umożliwić dalszą eksplorację Księżyca.
Korekta – Zofia Lamęcka
