W ośrodku Lockheed Martin Space Systems w Sunnyvale w Kalifornii rozpoczęto testy teleskopu podczerwonego Space Infrared Telescope Facility (SIRTF), które mają określić, czy jest on już gotów do lotu. Jest to ostatnie z Wielkich Obserwatoriów NASA, po Teleskopie Hubble’a, obserwatorium rentgenowskim Chandra i Compton Gamma Ray Observatory. SIRTF ma zostać wyniesiony na orbitę w 2003 roku. Jego misja ma potrwać od 2,5 do 5 lat.

W skład SORTF wchodzi teleskop o średnicy 85 cm oraz trzy instrumenty, które mogą dostarczać zdjęć spektroskopowych z rozdzielczością od 3 do 180 mikronów. Przyrządy te zapewnią dużo większą czułość tego teleskopu niż wcześniejszych.

Ważną cechą misji SIRTF jest fakt, że satelita, na którym będzie znajdować się obserwatorium, nie będzie poruszać się bo zwyczajnej orbicie wokółziemskiej, ale będzie podążał za Ziemią w jej wędrówce wokół Słońca, czyli znajdzie się na orbicie słonecznej. Z tej orbity możliwe będą obserwacje dużego obszaru nieba niezakłócone widokiem Ziemi. Ponieważ do satelity nie będą docierały znaczne ilości ciepła z Ziemi i będą wokół niego panowały niezmienne warunki temperaturowe, będzie można w pełni wykorzystać system chłodzenia teleskopu do bardzo niskich temperatur (jest to teleskop kriogeniczny).

Na zdjęciu widoczne są prace nad Space Infrared Telescope Facility (SIRTF). W Lockheed Martin Space Systems teleskop zostanie zintegrowany z satelitą oraz przejdzie testy sprawdzające jego przystosowanie do środowiska kosmicznego.

Obserwacje w promieniowaniu podczerwonym mają ważne znaczenie w astrofizyce, gdyż:

  • W promieniowaniu podczerwonym można obserwować materię w temperaturze od 3 do 1500 stopni Kelwina (powyżej tej temperatury prawie wszystkie ciała stałe wyparowują). Większość energii ciała te wypromieniowują w zakresie promieniowania podczerwonego. Dlatego obserwacje te są szczególnie ważne przy badaniu zimnego środowiska pyłowych chmur międzygwiezdnych, w których formują się gwiazdy oraz przy badaniu lodowych powierzchni planetoid i planet.

  • W promieniowaniu podczerwonym można zaobserwować „ukryty” Wszechświat. W tym zakresie promieniowania pył międzygwiezdny nie jest widoczny i przed astronomami zostają odkryte środowiska schowane w świetle widzialnym. Można zaobserwować centrum Drogi Mlecznej i innych galaktyk, gwiazdy ukryte pod chmurą pyłu, aktywne jądra galaktyk i inne obiekty.

  • Widmowe linie absorpcyjne i emisyjne wielu cząsteczek i jonów leżą w podczerwieni. Na podstawie spektrum można określić warunki panujące w obserwowanym środowisku, często niedostępnym dla teleskopów optycznych.

  • Promieniowanie podczerwone jest kluczem do poznania wczesnego Wszechświata. Wynika to z faktu, że w wyniku rozszerzania się Wszechświata widmo promieniowania ulega przesunięciu ku czerwieni tym większemu, im dalej jest obiekt. Dlatego promieniowanie gamma powstałe w początkach istnienia Wszechświata jest dla nas obecnie dostępne w zakresie promieniowania podczerwonego. Na podstawie obserwacji w podczerwieni będziemy się mogli wiele dowiedzieć na temat powstania Wszechświata.
Działalność SITRF jest tym ważniejsza, że atmosfera ziemska nie pozwala na dokonywanie obserwacji w podczerwieni z powierzchni naszej planety.

Autor

Anna Marszałek