Japońscy naukowcy odkryli galaktykę, w której zachodzą gwałtowne procesy gwiazdotwórcze. Pochodzi ona z okresu około miliarda lat po Wielkim Wybuchu. Odkryta została przy użyciu obserwatorium Subaru i obserwatorium Keck na zdjęciach, wykonanych przy pomocy filtru, który przepuszczał tylko fale z zakresu około 800 nanometrów. Odległa o 14 miliardów lat galaktyka jest najodleglejszym dotychczas zaobserwowanym obiektem, w którym zachodził gwałtowny proces powstawania młodych gwiazd.

Dzięki użyciu filtru, który przepuszczał tylko wąski zakres promieniowania, naukowcom udało się dostrzec linie Lyman-alfa wodoru, które powstają podczas podgrzania gazu przez aktywność gwiazdotwórczą.

Naukowcy obserwowali obszar nieba, o rozmiarach porównywalnych z rozmiarami Księżyca w pełni, za pomocą kamery Suprime-Cam wraz z filtrem, zamontowanej na teleskopie Subaru. Badali okolice kwazara SDSSp J104433.04-012502.2 znajdującego się w gwiazdozbiorze Sekstans. Po 10 godzinach obserwacji, które zostały przeprowadzone w lutym 2002 roku, naukowcy zlokalizowali 15 nowych galaktyk.

Jedną z nich, LAE J1044-0130, obserwowano następnie w marcu za pomocą znajdującego się w Obserwatorium Subaru Faint Object Camera and Spectrograph (FOCAS) oraz Echellette Spectrograph and Imager (ESI) w Keck II. Obserwacje potwierdziły, że jest to bardzo odległy obiekt, z którego z prędkością kilkuset kilometrów na sekundę wydostaje się wodór.

NAOJ

Schemat przedstawia okolice galaktyki LAE J1044-0130 obserwowane przy użyciu różnych filtrów. Galaktyka ta jest zaznaczona strzałką i jest wyraźnie widoczna tylko na zdjęciu wykonanym przy użyciu filtru NB816. Górny pas przedstawia zdjęcie obszaru wykonane przy użyciu poszczególnych filtrów, w środkowym rzędzie przedstawiono konturowe mapy obszaru. Najniżej umieszczone zostały wykresy określające ilość światła w zależności od długości fali. Jasna galaktyka widoczna w pobliżu LAE J1044-0130 to znacznie bliższa nam galaktyka, która akurat znalazła się w polu widzenia. Skrót LAE w nazwie galaktyki oznacza Emiter lini Lyman-alpha (Lyman-alpha emitter).

Taki superwiatr wodorowy występuje również w pobliskiej galaktyce M82. Tylko połączony wybuch wielu gwiazd supernowych znajdujących się na niewielkim obszarze ma wystarczającą siłę by wyrzucić gaz z galaktyki. Jeśli w LAE J1044-0130 superwiatr ma podobną genezę, oznacza to, że już kilkaset milionów lat od powstania Wszechświata istniała działalność gwiazdotwórcza na dużą skalę.

Naukowcy badają odległe galaktyki aby poznać początki Wszechświata oraz zrozumieć jego ewolucję. Obserwacje tak odległych obiektów jest możliwe dzięki połączeniu delikatnych technik i pracy dużych teleskopów, takich jak Subaru. W badaniach LAE J1044-0130 uczestniczyli naukowcy z Uniwersytetu Tohoku, National Astronomical Observatory of Japan (NAOJ), Uniwersytetu w Tokio, Uniwersytetu na Hawajach, oraz Uniwersytetu w Maryland.