O obiekcie:

Mgławica Trójlistna Koniczyna jest jednym z obiektów w katalogu Messiera, odkrytych przez francuskiego astronoma. Charles Messier zaobserwował M20 w 1764 r., ale tak jak w przypadku gromad gwiazd i tym razem błędnie sklasyfikował obserwowany obiekt. Mgławicę opisał jako „gromadę gwiazd, trochę ponad ekliptyką”. 20 lat później opis poprawił William Herschel, twierdząc, że są to trzy mgławice, lekko ze sobą połączone. Dopiero w XIX wieku, dzięki Johnowi Herschelowi, pojawiło się określenie „trifid nebulae”, co można przetłumaczyć jako mgławica podzielona na trzy części lub płatki.

M20 w rzeczywistości nie jest pojedynczym obiektem, ale czterema! Składa się z trzech mgławic dyfuzyjnych: emisyjnej – chmury zjonizowanego gazu promieniującego w różnych długościach fali elektromagnetycznej, refleksyjnej, będącej skupiskiem pyłu mogącego odbijać światło pochodzące od pobliskich gwiazd, oraz mgławicy ciemnej absorbującej padające na nią światło. Ta ostatnia jest skatalogowana także jako Barnard 85, od nazwiska astronoma Edwarda Barnarda. Czwartym obiektem tworzącym M20 jest gromada otwarta.

Trójlistna Koniczyna jest także miejscem, gdzie powstają nowe gwiazdy. Dzięki obserwacjom w podczerwieni odkryto w niej 30 zarodków, z których gwiazdy dopiero będą się formowały, a także 120 nowopowstałych gwiazd. Niektóre z nich mają zaledwie kilka tysięcy gwiazd, co w skali Wszechświata, czyni gromadę w M20 jedną z najmłodszych nam znanych. Przypuszcza się także, że wiele z bardzo masywnych gwiazd, które powstały w tym gwiezdnym żłobku, mogło już wybuchnąć jako supernowe i przyczynić się do ukształtowania widocznych na zdjęciu ciemnych pasm pyłu.

Na niebiesko zabarwiona jest część będąca mgławicą refleksyjną, część czerwona to mgławica emisyjna, a dzielące ją ciemne pasma to mgławica ciemna.

Widoczny na zdjęciu gwiezdny żłobek w M20, składający się z pyłu i gazu jest cały czas niszczony przez promieniowanie ultrafioletowe pochodzące od pobliskiej gwiazdy.

Podstawowe informacje:

  • Typ obiektu: mgławica emisyjna, refleksyjna i ciemna
  • Numer w katalogu NGC: NGC 6514
  • Jasność: 6,3
  • Gwiazdozbiór: Strzelec
  • Deklinacja: -23°01’48”
  • Rektascensja: 18h 02m 23s
  • Rozmiar kątowy: 28′

Jak obserwować:

Najlepszym okresem do obserwacji Mgławicy Trójlistnej Koniczyny jest lato, kiedy to pod wieczór gwiazdozbiór Strzelca wschodzi nad horyzont. Im wyższa będzie szerokość geograficzna miejsca obserwacji, tym będzie trudniej zaobserwować M20. Do obserwacji najlepiej wykorzystać teleskop. W jej pobliżu znajduje się także gromada otwarta M21 oraz Mgławica Laguna (M8), która, przy dobrych warunkach obserwacyjnych, jest widoczna nieuzbrojonym okiem.

Aby znaleźć M20, można poprowadzić linię od gwiazdy Polis (μ Sgr) do X Sgr (na mapce nieba zaznaczona kropką pustą w środku na przedłużeniu linii przechodzącej kolejno przez ε Sgr – Kaus Australis, oraz γ Sgr).

Autor

Avatar photo
Anna Wizerkaniuk

Absolwentka studiów magisterskich na kierunku Elektronika na Politechnice Wrocławskiej, członek Zarządu Klubu Astronomicznego Almukantarat, miłośniczka astronomii i książek