Powyższe zdjęcie przypominającej klepsydrę mgławicy Południowy Krab zostało zrobione za pomocą teleskopu Hubble, by uczcić jego dwudziestą dziewiątą rocznicę przebywania w przestrzeni kosmicznej. Przedstawiony obiekt powstał w toku ewolucji układu podwójnego gwiazd i jest jednym z wielu, których tajemnice poznaliśmy w ciągu działania tego wciąż sprawnego instrumentu badawczego.
Kosmiczny teleskop Hubble, powstały przy współpracy ESA i NASA, został wystrzelony na pokładzie wahadłowca Discovery w dniu 24 kwietnia 1990 roku. Od tego czasu zrewolucjonizował spojrzenie ludzkości na Wszechświat. Zdjęcia, które wykonuje są spektakularne, nie tylko pod względem naukowym, ale także estetycznym.
Co roku teleskop poświęca małą część swojego cennego czasu obserwacyjnego, by uchwycić szczególnie piękne i wiele znaczące obiekty, jako obrazy na rocznice kolejnych lat jego pracy. Tegoroczne ujęcie Mgławicy Południowego Kraba nie jest wyjątkiem od tej reguły.
Ta osobliwa mgławica powstała przez interakcję czerwonego olbrzyma i białego karła w jej centrum. Czerwony gigant puchnie i odrzuca swoje zewnętrze warstwy w końcowej fazie swojego życia, zanim stanie się taką samą gwiazdą jak jego towarzysz, na którego przy okazji opada część wyrzucanego materiału w wyniku działania przyciągania grawitacyjnego.
Kiedy wystarczająco dużo materii zostaje wciągniętej na białego karła, na jego powierzchni ma miejsce erupcja, tworząca struktury widoczne na zdjęciu mgławicy. Ostatecznie czerwony olbrzym zakończy odrzucanie swoich warstw, a tym samym „karmienie” karła. Zanim jednak się tak stanie, może jeszcze dojść do wielu wybuchów, które zmienią wygląd Południowego Kraba.
Astronomowie nie zawsze wiedzieli o opisanym wcześniej mechanizmie. Pierwsza wzmianka o opisywanej mgławicy pojawiła się w 1967 roku, ale aż do 1989 była ona uznawana za zwyczajną gwiazdę, ponieważ wtedy została zaobserwowana za pomocą teleskopów Europejskiego Obserwatorium Południowego w La Silla. Powstały obraz ukazał podobny kształtem do skorupiaka obłok, tworzony przez symetryczne bańki gazu i pyłu. Jednakże wykonane pomiary pokazywały tylko zewnętrzną „klepsydrę” oraz jasny region centralny, w którym nie można było rozróżnić jego składowych.
Dopiero w 1999 roku oczom naukowców ukazała się cała struktura mgławicy, zaobserwowana przez teleskop Hubble. To, co odkryto wewnątrz, zasugerowało, że fenomen który spowodował powstanie zewnętrznych baniek, miał miejsce dwa razy w niedalekiej dla astronomów przeszłości.
Kosmiczny teleskop powrócił do Południowego Kraba po 20 latach od jego pierwszej obserwacji, a otrzymane zdjęcie jest częścią opowieści o aktywnym i wciąż ewoluującym obiekcie, wpisującej się w historię roli, jaką Hubble odegrał w naszym rozumieniu Wszechświata.
