Amerykańska agencja NASA wybrała dziewięć projektów badawczych, które zostaną dokładniej zbadane pod kątem nowych pomysłów na kolejne misje badawcze w ramach Astronomical Search for Origins Program.

Pomiędzy wybranymi przedsięwzięciami znajdują się pomysły pozwalające na zbadanie miliarda gwiazd w naszej galaktyce, określenie rozmieszczenia galaktyk odległego Wszechświata, badania pyłu i gazu międzygalaktycznego, poszukiwanie śladów materii organicznej w przestrzeni kosmicznej oraz prześledzenie ich roli w powstawaniu systemów planetarnych, a także budowa teleskopu pracującego w zakresie widma fal ultrafioletowych, jak i optycznego, który zastapiłby wysłuzony Hubble Space Telescope (HST).

Elementy pochodzące z tych pomysłów zostaną wykorzystane jako dopełnienie i wsparcie dla obecnie realizowanych projektów (wliczając teleskopy Hubble’a i Spitzera) oraz misji rozwojowych, takich jak James Webb Space Telescope oraz Terrestrial Planet Finder.

Każda z wybranych koncepcji będzie przez najbliższych osiem miesięcy rozwijana i oczyści przedpole dla programu Origins, który zajmie się znalezieniem choć częściowych odpowiedzi na pytania takie jak „Skąd pochodzimy?” oraz „Czy jesteśmy sami?„. Projekty zostały wybrane spośród 26 nadesłanych propozycji.

A oto krótka lista pomysłów:

  • BLISS. Uzyskanie informacji o naturze odległej części Wszechświata w podczerwieni. Projektem ma kierować Matt Bradford z Jet Propulsion Laboratory w Pasadenie. BLISS ma na celu rozwinięcie podczerwonej spektroskopii galaktyk przyczyniających się do podczerwonego promieniowania tła, znajdujących się w odległości odpowiadającej najstarszym obiektom Wszechświata. Prowadzone przez BLISS badania widma mają wnieść nieco światła do naszej wiedzy o historii powstawania elementów cięższych niż hel oraz produkcji energii w czasie.

  • Origins Billion Star Survey (OBSS). Głównym badaczem projektu ma być Kenneth Johnston z U.S. Naval Observatory w Waszyngtonie. OBSS ma dostarczyć dane do stworzenia pełnej ewidencji gigantycznych planet pozasłonecznych dla wszystkich typów gwiazd naszej galaktyki oraz gwiazd odległych od naszego Słońca o co najwyżej 30000 lat świetlnych.

  • Space Infrared Interferometric Telescope (SPIRIT). Pod kierunkiem Davida Leisawitza z Goddard Space Flight Center projekt SPIRIT ma stać się interferometrem Michelsona pracującym w zakresie średniej i dalszej podczerwieni. Rozdzielczość kątowa instrumentu ma umożliwić dokonanie rewolucyjnego postępu na polu badań początków gwiazd i planet.

  • Cosmic Inflation Probe (CIP). Gary Melnick ze Smithsonian Astrophysical Observatory w Cambridge w Stanach Zjednoczonych ma pokierować zespołem tak, by CIP mógł zmierzyć kształt potencjalnej kosmicznej inflacji na podstawie naziemno-kosmicznych badań w zakresie fal podczerwonych, włączając możliwość odkrycia galaktyk, których początki sięgają młodego Wszechświata.

  • HORUS – High ORbit Ultraviolet-visible Satellite. Programem kieruje Jon Morse z Arizona State University. HORUS przeprowadzi stopniowe, systematyczne badanie procesu formowania się gwiazd w Drodze Mlecznej, pobliskich galaktykach oraz emitującej promieniowanie o zwiększającej się amplitudzie części Wszechświata. Ponadto prowadzone będą badania na temat pochodzenia poszczególnych elementów oraz kosmicznej struktury, a także składu fizycznych czynników w rozszerzonej atmosferze pozasłonecznych planet.

  • Hubble Origins Probe. Colin Norman z Johns Hopkins University w Baltimore poprowadzi zespół naukowców w misji, której głównym celem będzie skonstruowanie przyrzadów, które zostaną wykorzystane w piątej misji serwisowej Hubble’a: Cosmic Origins Spectrograph oraz Wide Field Camera 3. Nowy teleskop na przedpolu nowoczesnej astronomii pozwoli na unikatowe przybliżenie czasu formowania się większości gwiazd i planet, powstania ciężkich elementów, powiększania się czarnych dziur oraz gromad galaktyk.

  • Astrobiology SPace InfraRed Explorer (ASPIRE). Misja ma opierać się na zrozumieniu roli kosmicznych związków organicznych w powstaniu życia. Zespołem kierować ma Scott Sandford z Ames Research Center w Kalifornii. ASPIRE to kolejny podczerwony interferometr przystosowany do spektrograficznego wykrywania oraz identyfikacji związków organicznych, a także powiązanych z nimi materiałów. Przyrząd ma pomóc w zrozumieniu procesów powstania i ewolucji tych związków, które przyczyniły się do pojawienia się ich na powierzchniach planet.

  • Baryonic Structure Probe. Kenneth Sembach ze Space Telescope Science Institute w Baltimore pokieruje zespołem, którego celem będzie rozwój tego projektu. Baryonic Structure Probe ma wzmocnić podwaliny współczesnej kosmologii przez bezpośrednią detekcję, umiejscowienie oraz charakteryzację kosmicznej sieci materii wczesnego Wszechświata, jej wnikanie do galaktyk oraz wzbogacenie elementami cięższymi od wodoru i helu.

  • Galaxy Evolution and Origins Probe (GEOP). Grupą będzie kierować Rodger Thompson z University of Arizona. GEOP ma zająć się obserwacją ponad pięciu milionów galaktyk w celu zbadania procesu gromadzenia się w nich masy, historii powstawania gwiazd oraz zmian kształtu i jasności galaktyk w na tyle dużej części Wszechświata, by określić fluktuacje tych procesów.

  • Autor

    Łukasz Wiśniewski