Trwa dopiero trzeci miesiąc 2009 roku, a trzynasty dzień miesiąca wypada w piątek już po raz drugi. Pech? Skutek (lub przyczyna) krachu finansowego? Skądże! Kalendarz jest (na szczęście) niezależny od świata polityki i ekonomii.

Obowiązujący od 1582 roku kalendarz gregoriański ma dość skomplikowaną budowę. Miesiące nie mają równej długości, nawet niektóre lata są dłuższe od innych. Na to wszystko nałożona jest regularność siedmiu dni tygodnia, niezależna od długości miesiąca czy roku.

Wszystko to powoduje wrażenie bałaganu. Kolejne miesiące zaczynają się w nieregularny sposób. Marzec 2009 roku rozpoczął się w niedzielę, a kwiecień rozpocznie się w środę. Listopad bieżącego roku rozpocznie się także w niedzielę, ale grudzień – we wtorek.

Rozgardiasz jest tylko pozorny. Marzec ma zawsze 31 dni, czyli 4 tygodnie i 3 dni. A to oznacza, że kwiecień musi rozpocząć się „trzy dni później”. Jeśli więc 1 marca wypadnie we wtorek, 1 kwietnia – w piątek. Jeśli marzec rozpocznie się w czwartek, kwiecień – w niedzielę. A listopad ma tylko 30 dni, co powoduje, że grudzień rozpoczyna się zawsze „dwa dni później”.

Sprawę komplikuje nieco luty, który ma zmienną długość. W roku zwykłym luty i marzec rozpoczynają się w ten sam dzień tygodnia, w roku przestępnym – początek marca wypada „dzień później”.

Zbadaliśmy funkcjonowanie kalendarza pod względem wypadania trzynastego dnia miesiąca w piątek. Okazuje się, że ten „pechowy” dzień musi się zdarzyć przynajmniej raz w roku, a nie może zdarzyć się więcej niż trzy razy. Jeśli zdarza się raz, to zawsze w maju, czerwcu lub sierpniu (w roku zwykłym) oraz w maju, czerwcu lub październiku (w roku przestępnym).

Poniższa tabelka przedstawia wyniki wykonanej analizy.

A właściwie to dlaczego trzynasty dzień miesiąca wypadający w piątek miałby być pechowy? Może wie to czarny kot. Przejdę pod drabiną, nie złapię się za guzik widząc kominiarza, zapytam kota, otworzę w domu parasol. I tak wstałem z łóżka lewą nogą (zawsze tak wstaję, bo tak mam ustawione łózko), dzień stracony.