Po zeszłotygodniowym nowiu w najbliższych dniach Księżyc rozgości się na niebie wieczornym, przechodząc w środku tygodnia przez I kwadrę i każdej kolejnej nocy coraz bardziej przeszkadzając w obserwacjach innych ciał niebieskich. Na niebie wieczornym ekliptyka jest nachylona pod bardzo dużym kątem, dzięki czemu Księżyc, mimo małej fazy, przebywa na nieboskłonie bardzo długo i początkowo wysoko nad linią horyzontu. W poniedziałek 8 kwietnia naturalny satelita Ziemi odwiedził planetę Mars, ale kolejne planety, JowiszSaturn, są widoczne dopiero w drugiej połowie nocy, stąd dotarcie do nich zajmie Księżycowi kilkanaście dni. Do tego czasu przejdzie on zarówno przez I kwadrę, jak i przez pełnię.

 

 

Mapka pokazuje położenie Księżyca i Marsa w drugim tygodniu kwietnia 2019 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

 

Pierwsze trzy dni bieżącego tygodnia Księżyc spędzi w gwiazdozbiorze Byka. W poniedziałek 8 kwietnia wieczorem jego tarcza w fazie 12% zajmowała pozycję mniej więcej 9° na południe od Plejad, łatwo widocznej gołym okiem gromady otwartej gwiazd. W takiej samej odległości, lecz prawie dokładnie nad Księżycem świeciła planeta Mars. Natomiast dziś Księżyc przesunie się ponad 13° na wschód, przecinając położoną jeszcze bliżej nas gromadę otwartą Hiady i zbliżając się do leżącego na jej tle Aldebarana, najjaśniejszej gwiazdy Byka. O godzinie podanej na mapce tarcza Srebrnego Globu zwiększy fazę do 19%, Aldebaran pokaże się 2,5 stopnia pod Księżycem, zaś planeta Mars — 7,5 stopnia na prawo od niego. Sam Mars wędruje teraz przez środek konstelacji i pod koniec tygodnia minie dwie gwiazdy, świecące blaskiem obserwowanym około +4,2 magnitudo: κ i υ Tauri. W piątek 12 kwietnia planeta utworzy z oboma gwiazdami trójkąt prawie równoramienny, docierając na 20-kilka minut kątowych do każdej z gwiazd. Dobę później, jeszcze podczas naszego dnia Mars minie drugą z gwiazd w odległości niecałych 7 minut kątowych, zaś wieczorem, do godziny 22, zwiększy ten dystans prawie 2-krotnie. Jasność Marsa spadła już do +1,5 wielkości gwiazdowej, a zatem jego blask staje się coraz bardziej zbliżony do gwiazdy El Nath, stanowiącej północny róg Byka. Księżyc minie ją w środę 10 kwietnia, przechodząc 9° na południe od niej, w fazie 29%.

Czwartek 11 kwietnia i piątek 12 kwietnia Srebrny Glob ma zarezerwowane na odwiedziny gwiazdozbioru Bliźniąt. W piątek o 21:06 Księżyc przejdzie przez I kwadrę, prezentując tarczę, oświetloną dokładnie w połowie. Tej nocy patrzymy na terminator Księżyca dokładnie z góry, stąd obrazy kraterów są najbardziej plastyczne. Ponad 7° na północ od księżycowej tarczy znajdzie się para jasnych gwiazd Bliźniąt, czyli Kastor i Polluks.

W sobotę 13 kwietnia Księżyc dotrze do środka gwiazdozbioru Raka, gdzie swoje miejsce ma odleglejsza, ale też widoczna na ciemnym niebie gołym okiem jako mgiełka gromada otwarta M44. Księżyc bardzo zbliży się do tej gromady, u nas północny brzeg jego tarczy minie środek gromady w odległości jakichś 22′, lecz spora już wtedy faza Srebrnego Globu, wynosząca 62% spowoduje, że ciężko ją będzie dostrzec nawet przez teleskop. Sprzęt optyczny trzeba tak ustawić, aby Księżyc znalazł się poza polem jego widzenia.

Ostatni dzień tygodnia zastanie Srebrny Glob w gwiazdozbiorze Lwa, mniej więcej 8° od Regulusa, najjaśniejszej gwiazdy tej konstelacji. Do tego czasu jego tarcza zwiększy fazę do 73%, a o godzinie podanej na mapce dla tego dnia zajmie on pozycję na wysokości ponad 50°, tuż po górowaniu i zniknie z nieboskłonu dopiero jakieś 7 godzin później.

 

 

Mapka pokazuje położenie Jowisza i Saturna w drugim tygodniu kwietnia 2019 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

 

Na kolejne planety Układu Słonecznego niestety trzeba czekać aż do ponad godzinę po północy. Wtedy na nieboskłonie pojawia się planeta Jowisz. W środę 10 kwietnia, na dwa miesiące przed opozycją, Jowisz zmieni kierunek ruchu na wsteczny, rozpoczynając sezon swojej najlepszej widoczności w tym roku. Z tego względu w najbliższych dniach jego pozycja względem gwiazd zmieni się bardzo niewiele. Potem planeta nabierze rozpędu, kierując się na zachód i jednocześnie dość szybko urośnie jej jasność i średnica kątowa. W tym tygodniu Jowisz świeci blaskiem -2,3 magnitudo, a jego tarcza zwiększyła średnicę do 41″.

W układzie księżyców galileuszowych planety w tym tygodniu będzie można dostrzec następujące zjawiska (na podstawie strony Sky and Telescope oraz programu Starry Night):

  • 11 kwietnia, godz. 5:46 – wejście cienia Io na tarczę Jowisza,
  • 12 kwietnia, godz. 2:58 – Io chowa się w cień Jowisza, 20″ na zachód od tarczy planety (początek zaćmienia),
  • 12 kwietnia, godz. 4:22 – wejście cienia Europy na tarczę Jowisza,
  • 13 kwietnia, godz. 0:58 – o wschodzie Jowisza cień Io na tarczy Jowisza, w IV ćwiartce,
  • 13 kwietnia, godz. 1:24 – wejście Io na tarczę Jowisza,
  • 13 kwietnia, godz. 2:28 – zejście cienia Io z tarczy Jowisza,
  • 13 kwietnia, godz. 2:36 – zejście Io z tarczy Jowisza,
  • 14 kwietnia, godz. 4:00 – wyjście Europy zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia).
  • 14 kwietnia, godz. 4:21 – minięcie się Kallisto (N) i Io w odległości 28″, 58″ na zachód od brzegu tarczy Jowisza.

 

Planeta Saturn wschodzi mniej więcej 100 minut po Jowiszu. Saturn przejdzie przez opozycję miesiąc po Jowiszu, ale ruch wsteczny zacznie jeszcze przed początkiem maja, gdyż przesuwa się w ten sposób dłużej. Szósta planeta od Słońca świeci obecnie blaskiem +0,5 wielkości gwiazdowej, a jej tarcza ma średnicę 17″. Maksymalna elongacja Tytana, tym razem wschodnia, przypada w niedzielę 14 kwietnia.

 

Autor

Avatar photo
Ariel Majcher