Zdjęcie w tle: Stellarium

Wrzesień to miesiąc pierwszych spadających liści i powrotu do rutyny po letnich wyjazdach. W ponownym natłoku obowiązków znacznie trudniej znaleźć wolny, aby skierować swój wzrok ku nieboskłonowi. Jednak w tym miesiącu dzień skraca się najszybciej i coraz dłuższe jesienne wieczory pozwalają na wcześniejsze rozpoczęcie obserwacji astronomicznych.

W centralnej Polsce pierwszy dzień września rozpoczniemy wschodem Słońca o 5:49, a zakończymy zachodem o 19:21. Po upływie zaledwie 30 dni nasza gwiazda wstanie o godzinę później i położy się o godzinę wcześniej, a dzień skróci się o dwie godziny. Ostatni dzień września zaczniemy bowiem o 6:37 i skończymy o 18:13, dzięki czemu już spacerując po pracy będziemy mogli odszukać nad sobą te najjaśniejsze gwiazdy czy planety.

Księżyc

Najmniej sprzyjający obserwacjom będzie początek miesiąca, kiedy to nocne niebo zostanie rozjaśnione przez poświatę naszego srebrnego satelity. Sierpa zacznie ubywać od 7 września aż do nowiu 21 września. W tej drugiej połowie miesiąca Księżyc ponadto na noc będzie chował się pod horyzontem co dodatkowo poprawi warunki obserwacji głębokiego nieba. W niektóre dni będziemy mogli szukać Księżyca w pobliżu innych jasnych obiektów:

• 8 września – Księżyc w koniunkcji z Saturnem
• noc 12/13 września – zakrycie Plejad przez Księżyc
• 16 września – koniunkcja Jowisza z Księżycem

Zaćmienie Księżyca

Najciekawsze zjawisko września 2025 roku wypada 7 września. Wówczas wypada pełnia podczas której Księżyc znajduje się dokładnie po przeciwnej stronie od Słońca dla ziemskiego obserwatora. Jednak ponieważ orbita naszego satelity jest nachylona, zwykle promienia Słońca do niego dochodzą i oświetlają jego powierzchnię. Tym razem jednak wydarza się inaczej – Księżyc znajdzie się w cieniu Ziemi. Dojdzie do zaćmienia, które rozpocznie się o godzinie 18:28, po uprzedniej godzinnej fazie półcieniowej. My jednak będziemy mogli rozpocząć obserwacje nieco później, bo dopiero po 19:11, kiedy to Księżyc zacznie wychodzić ponad horyzont. Całkowite zaćmienie będzie pomiędzy 19:31 a 20:52, a maksimum wypadnie o 20:11. Następnie od 20:53 faza będzie się powoli zmniejszała aż do 21:56. Później ponownie wrócimy do fazy półcieniowej.

Jonathan Leung

Krwawy Księżyc z marca 2025 roku.

Planety

Merkury

Pierwszego września Merkury będzie wstawał na godzinę przed Słońcem. Z kolejnymi dniami jego elongacja się będzie zmniejszać do osiągnięcia minimalnej 1°38′ w dniu 13 września. Od tego czasu elongacja będzie się ponownie zwiększać do osiągnięcia maksimum już w październiku. Pod koniec miesiąca możemy go szukać na ekliptyce za Słońcem, lecz mimo dużej elongacji, zachodzą niemal równocześnie, ponieważ będziemy blisko równonocy.

Wenus

Wenus we wrześniu będzie gwiazdą poranną, widoczną przez cały miesiąc. Jednakże z biegiem dni jej elongacja będzie się zmniejszać, co oznacza, że lepsze warunki do jej obserwacji (dłuższy czas ponad horyzontem) będzie na początku miesiąca. W ciągu trzydziestu dni godzina o której wychodzi Wenus, z 3 nad ranem, opóźni się o ponad godzinę.

Mars

Niewidoczny.

Jowisz

Widoczny przez cały wrzesień w drugiej połowie nocy. Początkowo wychodzi zza horyzontu o 1 w nocy, a z biegiem dni będzie pojawiał się coraz wcześniej. Znajdziemy go w Bliźniętach jako jaśniejszego towarzysza Kastora i Polluksa.

Saturn

Widoczny przez cały miesiąc przez całą noc. Znajdziemy go na południu pod „głową Ryb” – przy jasności w okolicach 0,6 mag zdecydowanie będzie wyróżniał się jasnością w tamtej części nieba.

Uran

Znajdziemy go na 5° poniżej Plejad. Jednak przy jasności około 6,7 mag przy dostrzeżeniu go niezbędna może przydać się lornetka bądź teleskop.

Neptun

Znajduje się na od 2 do 4° od Saturna. Aby go zobaczyć niezbędny będzie teleskop.

Stellarium

Położenia Neptuna i Saturna na niebie.

Roje meteorów

Po sierpniowych deszczach Perseidów wrzesień może nie zachwycić nas swoimi deszczami meteorów. Swoje maksimum 10 września mają tzw. wrześniowe Perseidy, których ZHR wynoszący 5 jednak jest dość niski.  Ponadto jeszcze 1 września maksimum mają Aurygidy z Woźnicy.