Zaobserwowano młodą gwiazdę skąpaną w gęstej chmurze molekularnej, emitującą dżety gazowe. W porównaniu do wcześniejszych obserwacji dżety te są o wiele potężniejsze i trwają dłużej, niż przewidywali teoretycy.

Odległa o 480 lat świetlnych od Ziemi gwiazda SU Aurigae (Woźnica) była obserwowana przez astronomów przy pomocy instrumentu STIS (Space Telescope Imaging Spectrometer) zamontowanego na Kosmicznym Teleskopie Hubble’a.

Jeśli te gazy są dżetami SU Woźnicy, to trzeba będzie uznać, że są one bardziej powszechne wśród średniomasywnych gwiazd niż przypuszczano – powiedział dr Carol Grady, astronom z Eureka Scientific i National Optical Astronomy Observatory w Centrum Lotów Kosmicznych Goddard (NASA). – “Jesteśmy w posiadaniu tylko 11 zdjęć koronograficznych gwiazd podobnych do SU Woźnicy i jest ona już drugą, wokół której zaobserwowaliśmy twory podobne do dżetów. (…) Na dodatek wcześniej sądzono, że takie dżety towarzyszą gwieździe przez pierwsze 100000 lat jej istnienia, lecz wiek SU Woźnicy szacujemy na kilka milionów lat“. Rezultaty badań zostały zaprezentowane na 199. Zjeździe Amerykańskiego Towarzystwa Astronomicznego.

SU Woźnicy posiada 2 dżety: jeden silniejszy o długości prawie 200 miliardów kilometrów oraz drugi z przeciwnej strony gwiazdy, słabszy, o długości ponad 150 miliardów kilometrów. Na dodatek gwiazda jest otoczona dużą, gęstą chmurą molekularną o średnicy około 300 miliardów kilometrów, z której gwiazda się wywodzi.

Astronomowie sądzą, że dżety gazowe są emitowane przez młode gwiazdy posiadające silne pole magnetyczne. Grawitacja ściąga otaczający gaz, podczas gdy zwinięte spiralnie pole magnetyczne na biegunach (spowodowane rotacją gwiazdy) wyrzuca nadmiarową materię. Dżety takie były obserwowane zwykle u gwiazd o masie mniejszej lub równej masy Słońca. SU Woźnicy jednak jest dwukrotnie masywniejsza od naszej rodzimej gwiazdy. Potwierdzenie hipotezy częstej obecności dżetów u średniomasywnych gwiazd jak SU Woźnicy byłoby zaskoczeniem. Takie gwiazdy nie posiadają silnego pola magnetycznego ze względu na odmienną strukturę od gwiazd lekkich.

Grady teoretyzuje, że średniomasywne gwiazdy w okresach młodości mają strukturę podobną jeszcze do gwiazd typu Słońca. Jednak, kiedy osiągną już pełną dojrzałość, wewnętrzna struktura zmienia się, silne pole magnetyczne zanika i takie gwiazdy nie są już w stanie emitować dżetów.

To odkrycie pokazuje, że temat ewolucji gwiazd jeszcze nie jest zamknięty. Nie można kolejnych etapów rozwoju gwiazdy zamknąć w uniwersalnych przedziałach czasu. Wiele zależy nie tylko od budowy gwiazdy, lecz także od jej otoczenia.

Autor

Andrzej Nowojewski