Na wykonanej przed kilkoma miesiącami przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a fotografii dostrzec można pobliską galaktykę NGC 3370 otoczoną galaktykami położonymi w znacznie większej odległości.

NGC 3370 znajduje się 98 milionów lat świetlnych od nas w gwiazdozbiorze Lwa. Ze stosunkowo niewielkiej odległości dostrzec można jej niebieskawe ramiona spiralne rozjaśniane nowo powstającymi gwiazdami.

Na tym samym zdjęciu zobaczyć możemy inne galaktyki, znajdujące się w znacznie większej odległości i przez to wydające się mniejsze. Poniższe dwie fotografie ukazują dwa takie obiekty. Pierwszy obrazek prezentuje parę galaktyk oddziałujących pływowo i dlatego znacznie zniekształconych, drugi – galaktykę oglądaną z płaszczyzny jej dysku z charakterystyczną ciemną smugą.

Rejon oddziaływań pływowych pomiędzy jasną galaktyka i jej towarzyszką sfotografowany za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a razem z pobliską galaktyką spiralną NGC 3370. Pojedyncze świecące punkty to gwiazdy Drogi Mlecznej oraz bardzo odległe galaktyki.

Przypominająca sombrero galaktyka sfotografowana razem z NGC 3370 przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a.

Zdjęcie powstało przy okazji prowadzenia przez zespół astronoma Adama Riessa obserwacji cefeid znajdujących się w NGC 3370. Cefeidy to gwiazdy zmienne, u których stwierdzono związek pomiędzy okresem zmian jasności a jasnością absolutna (mocą promieniowania). Mierząc okres pulsacji oraz obserwowaną jasność cefeidy, zmierzyć można odległość do niej. W przypadku gwiazdy znajdującej się poza Drogą Mleczną jest to także odległość do galaktyki, w której cefeida świeci.

Dzięki znajdującemu się na Teleskopie Kosmicznym urządzeniu Advanced Camera for Surveys możliwe jest dostrzeżenie tych ciekawych gwiazd nawet z odległości, w której znajduje się NGC 3370.

Porównanie naziemnych obserwacji supernowej w NGC 3370 z 1994 roku i zdjęć uzyskanych 9 lat później przez HST. Supernowa z 14 listopada 1994 roku odkryta została przez S. Van Dyka za pomocą automatycznego 76-centrymetrowego teleskopu.

W listopadzie 1994 roku w jednym z ramion spiralnych omawianej galaktyki dostrzeżono wybuch gwiazdy supernowej. SN 1994ae byłą wybuchem typu Ia. Takie wybuchy to także standardowa metoda określania odległości, działająca jednak na znacznie większych odległościach (wszystkie wybuchy mają jednakową jasność absolutną, dzięki pomiarowi jasności obserwowanej możliwe jest określenie odległości). SN 1994ae to jeden z najbliższych tego typu wybuchów. Dzięki niemu oraz obserwacjom cefeid zespołowi Reissa udało się lepiej wykalibrować skalę odległości.

Prezentowane nowe fotografie NGC 3370 zostały uzyskane dzięki trwającym 25 godzin obserwacjom przeprowadzonym w kwietniu i maju 2003 roku.

Autor

Michał Matraszek